ထြန္းကားေသာေခတ္ျဖစ္၏။ ယင္းေၾကာင့္ ေခတ္မီသမုိင္းသုေတသီတုိ႔သည္ သုေတသနနည္း၊ ယုတၱိေဗဒ နည္းတုိ႔ႏွင့္ညီေအာင္ ဆန္းစစ္ေလ့လာၾကသည္။ သမုိင္း႐ုပ္ႂကြင္း၊ သမုိင္းမွတ္တမ္းမ်ားႏွင့္ အေထာက္ အထားတုိ႔ႏွင့္ ၫႇိႏွိဳင္းတုိက္ဆုိင္ၿပီးမွ ယုံၾကည္ၾကသည္။ ရကၡိဳင္သမုိင္းသုေတသီမ်ားသည္လည္း သမုိင္းမ်ားကုိ ေရႊျပား၊ ေငြျပား၊ ေၾကးျပားစာ၊ ေက်ာက္စာ၊ ေပစာ၊ ပရပုိက္စာ စသည္တုိ႔ျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ လက္ဆင့္ကမ္း၍ ေရးကူးမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကသည္။ ကာလၾကာေညာင္းသျဖင့္ မွတ္တမ္းစာေပမ်ား ပ်က္စီးဆုံးပါးျခင္းမ်ား ရွိေနၾကသည္။ ေက်ာက္အေဆာက္အအုံႀကီးတုိ႔မွာ ပ်က္စီးယုိယြင္းေန ၾကျငားေသာ္လည္း ငါတုိ႔သည္ သမုိင္းမွတ္တုိင္ႀကီး အေနျဖင့္ ရွိေနၾကေသးသည္ဟု မားမားစြင့္ကာ တည္ရွိေနၾကသည္။ ေျမေအာက္မွ မွတ္တုိင္႐ုပ္ႂကြင္းမ်ားသည္လည္း တျဖည္းျဖည္းေပၚထြက္ ေနၾက ဆဲျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔အထဲတြင္ ဦးရာဇ္ေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးမွာလည္း ဂစၦပနဒီျမစ္၀တြင္ မားမားရပ္၍
တည္ရွိပါ၀င္ေနသည္။ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ ေျခရာေကာက္ သုေတသနနည္းျဖင့္ ေကာက္ယူခဲ့ေသာ္ သမုိင္းအဆင့္ဆင့္ အဆုိအားျဖင့္ ဤသို႔ေတြ႕ရွိရပါသည္။
သာသနာေတာ္ သကၠရာဇ္ ၂၁၈ခု(ေအဒီ ၃၀၀)ေက်ာ္တြင္ ေစတီေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ကုိ တည္ထားေတာ္မူခဲ့ေသာ သီရိဓမၼာေသာကမင္းႀကီးသည္ ရွင္မဟာတိႆႏွင့္ အရွင္ဘာကူလတုိ႔အား ဓါတ္ေစတီေတာ္ ေလးဆယ့္ရွစ္ဆူတို႔ကုိ တည္ထားရန္ေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ ဓည၀တီသို႔ ႂကြလာေတာ္မူ ၾကေလသည္။ ဓည၀တီျပည္ရွင္ သူရိယစိတၱယမင္းႀကီးက ဗ်ာဒိတ္၀င္ဓါတ္ေစတီကုိ ဗ်ာဒိတ္၀င္ေန ရာ ေလးဆယ့္ရွစ္႒ာနတြင္ ရဟႏၲာမ်ား ၫႊန္ျပ၍တည္ထားေတာ္မူေလသည္။ ယင္းအခါမွစ၍ ဦးရာဇ္ ဓါတ္ေစတီျမတ္တုိ႔ ပါ၀င္ခဲ့ေလသည္။ သူရိယမင္းဆက္မ်ား အဆက္ဆက္တုိ႔ ပူေဇာ္ခဲ့ၾက ၿပီးေနာက္ ေ၀သာလီေက်ာက္ ေလွကားၿမိဳ႕ေတာ္ မဟာသူရိယတုိင္းစုိင္းျဒား (ေဒြဥၥႏၵရား) မင္းသည္ ေအဒီ ၄ရာစု အစပုိင္းတြင္ ထပ္မံျပဳျပင္ခဲ့ေလသည္။ ထုိ႔ေနာက္ နီတိ၊ ၿပီတိ ၀ီရစေသာ စုိင္းျဒား မင္းဆက္မ်ား ျပဳျပင္ ပူေဇာ္ခဲ့ၾကေလသည္။ ပထမေခတ္တြင္ စတူပါပုံစံမ်ဳိးျဖစ္သည္။ တစ္ဆင့္စီ တစ္ဆင့္စီ သူ႔ေခတ္ႏွင္သူ ပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္းလဲလာသည္။ ေျမာက္ဦး ေခတ္သုိ႔ေရာက္ရွိလာေသာအခါ ဂဇပတိ မင္းေစာမြန္သည္ (ေအဒီ ၁၅၂၁ခု ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၈၈၃)ခုတြင္ ထပ္မံျပဳျပင္သည္။ သကၠရာဇ္ ၉၄၁ခု၊ ေအဒီ ၁၅၇၉ခုတြင္၊ ဘုရင္မင္းဖေလာင္းႀကီးသည္ ပန္းရံေတာ္ တစ္ေထာင္တုိ႔ႏွင့္ ေက်ာက္တုံးေက်ာက္ခဲႀကီးတုိ႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ေတာ္မူ ေလသည္။ သမုိင္းအဆုိအရ မင္းလံ (၈၀) လုံးပတ္ေတာ္ ရွိသည္ဟု ဆုိသည္။ ေျမေပၚအျမင့္ကဲ့သို႔ ေျမေအာက္႒ာပနာေစတီကုိလည္း အတူတူျပဳေတာ္မူသည္ဟုဆုိသည္။
ယင္းေၾကာင့္ သကၠရာဇ္ ၉၅၃ခု၊ တန္ခူးလဆုတ္ (၁)ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔၊ ေအဒီ ၁၅၉၁ခုတြင္ ႒ာပနာသြင္း ၍ ေအာင္ျမင္ၿပီးစီး ေရစက္သြန္းခ်ခဲ့သည္ဟုဆုိ သည္။ သကၠရာဇ္ ၁၀၁၀ ေအဒီ ၁၆၄၁ခုတြင္ သတုိးမင္း တရား ျပဳျပင္သည္။ သကၠရာဇ္ ၁၀၅၀၊ ေအဒီ ၁၆၈၈ ခုတြင္ ၀ရဓမၼရာဇာမင္း ျပဳျပင္သည္။ သကၠရာဇ္ ၁၀၇၂ခု၊ ေအဒီ ၁၇၁၀ခုတြင္ ဘုရင္စႏၵ၀ိဇယ်ရာဇာ ထပ္မံျပဳျပင္ခဲ့သည္။ ၁၁၄၆ခု၊ ေအဒီ၁၇၈၄ခုတြင္ ရကၡိဳင္ျပည္ ပ်က္စီးၿပီးေနာက္ ျပဳျပင္မည့္သူ မရွိဘဲ ပ်က္စီးေနခဲ့သည္။ သကၠရာဇ္ ၁၂၄၀၊ ေအဒီ ၁၈၇၈ခုတြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ေမာလိပ္ရပ္မွ (စစ္ေတြခ႐ုိင္ ေမာလိပ္)ရပ္ကြက္ဟူ၍လည္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ဇရပ္တကာ ဦးေမာင္ခ်င္းေတာင္၏ဇနီး မျမတ္ဦးက ထပ္မံျပဳျပင္လွဴဒါန္းခဲ့ေၾကာင္း၊ ဇရပ္တကာ ဦးေမာင္ခ်င္းေတာင္ ကြယ္လြန္အနိစၥေရာက္သျဖင့္ မိမိလင္အား ရည္မွန္း၍ ေငြတစ္ေသာင္းငါးေထာင္ေက်ာ္ အကုန္အက်ခံ ကာ ေရႊခ်ပူေဇာ္ခဲ့ေၾကာင္း စသည္တုိ႔ကုိ ေရးထုိးထားေသာ ေက်ာက္စာခ်ပ္ႀကီးတစ္ခ်ပ္ ေတြ႕ရွိခဲ့ သည္။ ေစတီေတာ္ႀကီး၏အေရွ႕ဘက္ သူတုိ႔၏ဇရပ္အနီးတြင္ စုိက္ထူထားသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီးအတြင္း ဗုံးထိမွန္၍ ပ်က္စီးခဲ့သည္။ ဤေက်ာက္စာ၏အဆုိအရ ဇရပ္တကာမ၊ မျမတ္ဦးသည္ အဂၤလိပ္အစုိးရ လက္ထက္ ထပ္မံျပဳျပင္မြမ္းမံခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ မျမတ္ဦး၏ေက်ာက္စာ အက်ဳိးအပဲ့မ်ားကုိ ဆက္စပ္၍ ၁၉၄၇ခုတြင္ စာေရးသူကုိယ္တုိင္ဆက္စပ္ေရးကူးခဲ့သည္။ မူရင္းေက်ာက္စာ ၿပီးစီးၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း သမုိင္းေလ့လာသူမ်ားအတြက္လည္းေကာင္း၊ စာေပ၀ါသနာရွင္မ်ားအတြက္ လည္းေကာင္း၊ အၿပီးအျပတ္ ေပ်ာက္ကြယ္ဆုံး႐ွံဳးသြားရန္ မသင့္သျဖင့္ မူရင္းကုိ တင္ျပရျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဦးရာဇ္ေတာင္ မဟာေစတီေတာ္ျမတ္ဘုရား
နေမာတႆ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ
သံေဃနသဟႆ ေယာရဌံ၊ သဒၶဓမၼာသာသကာရဏံ၊ အေနက ၀ါရဟံ တြာသဒၶါတိဌတုသာသနံ။
ေယာဇိေနာ၊ ငါးပါးေအာင္ျမင္၊ ဘုရားရွင္သည္၊ ရဌံ၊ သုနာပရာန္၊ ကမၺဒီပ၊ နာမ၀ွန္းလွိဳင္း၊ ျဗဟၼာတုိင္းသုိ႔၊ သံေဃန၊ ေထရ္ျမတ္ အရိယာ၊ သံဃာေတာ္ႏွင့္တကြ၊ အေနက၀ါရံ၊ အႀကိမ္မ်ားစြာ၊ အာဂႏၲာ၊ ႂကြလာေတာ္ မူ၍၊ သဒၶဓမၼာ၊ သာသကာရဏံ၊ သူေတာ္ေကာင္းတရား၊ သုံးပါးသာသနာ၊ ထြန္းလင္းရာေသာအေၾကာင္းကုိ၊ အကာျပဳေတာ္မူေလၿပီ၊ တာသဇိနႆ ထုိငါးပါးေအာင္ျမင္၊ ဘုရားရွင္၏၊ သာသနံ၊ ျမင့္ရွည္ ေနာက္ေနာင္၊ ငါးေထာင္ပုိင္းျခား၊ ထားခဲ့မိန္႔မွာ၊ သာသနာေတာ္ျမတ္သည္၊ သဒၶါ၊ အခါခပ္သိမ္း၊ တိဌတု၊ ထြန္းပရႊန္းေ၀၊ တက္သည့္ေနသုိ႔၊ ေၾကညာအံ့ႏွီး၊ ပြားႀကီး ျမင့္ျမတ္၊ တည္လတ္ေတာ္မူသတည္း။
မဂၤလာတေဆာင္၊ ထြန္းလင္းေျပာင္စိမ့္၊ ေျခာက္ေရာင္ၿပိဳးပ်က္၊ လွ်ပ္နယ္ လက္သား၊ အထက္စုိးစြင့္၊ ဘ၀ဂ္မုိးျမင့္၊ ကုိးဂုဏ္ပြင့္၍၊ ေလးဆင့္ဗဟိဒၶိ၊ ရွိန္းရွိန္း ညိသား၊ ျမတ္ဘုရား၏၊ တည္ထားသာသနာ၊ ငါးေထာင္သာ၀ယ္၊ ျမင့္ၾကာရွည္ေစ၊ ပႏၷက္ေခၽြ၍၊ ထုေထြမွံလစ္၊ သကၠရာဇ္ေလးဆယ္၊ ျပည့္ႂကြယ္မလြန္၊ အမြန္ကဲလွိဳင္၊ ရခိုင္ျပည္ ဓည၀တီ၊ သာစည္ျပန္႔မွီး၊ တုိင္းျပည္ႀကီး၌၊ သိမ္းပုိက္အ၀င္၊ မည္တြင္ရန္ႏွိပ္၊ အဂၤလိပ္မင္း၊ ထပ္လ်ဥ္းမေသြဳ၊ ျပဳျပင္ေပေသာ၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕၀င္ပါ၊ ေမာလိပ္ဆိုသည့္၊ ေစ်းေဟာင္းရြာ ၌၊ ေမြးပုိက္မွန္စြာ၊ သဒၶာသီလ၊ သုတစာဂ၊ ပညာဟီရိၾသတၱပၸါ၊ စြန္႔ႏွစ္ျဖာမွံလွ၊ ျမတ္ဓမၼကုိ၊ နိစၥမေသြ၊ ေစာင့္ စြဲေနေသာ၊ ဇရပ္တကာ၊ သဒၶါျပည့္ေဆာင္၊ ေမာင္ခ်င္းေတာင္သည္၊ လူ႔ဘုံဘ၀၊ စုတိက်၍၊ ၾကင္စဇနီး၊ ႐ႈမၿငီးသည့္၊ မယားႀကီး ေက်ာ့မွဴး၊ မျမတ္ဦးက၊ ၾကည္ႏူးလွပါ၊ ေစတနာႏွင့္၊ ေနာင္၀ံသရာ၊ က်ဳိးမ်ားစြာကုိ၊ တည္ပါရစ္ေစ၊ ေဇာစိတ္ေခၽြ၍၊ ေသသူကုိယ္စား၊ ျဖစ္ေစသားဟု၊ ဓိဌာန္ျပဳသည္၊ ေနာင္သုံးလူေထြ၊ သမၺဳေဒၶ၏၊ ေရႊကိုယ္ေတာ္စား၊ ႐ုပ္ပြားေတာ္စစ္၊ ဦးရာဇ္ေတာင္ေပၚ၊ ေစတီေတာ္ျမတ္၊ သုံးလူနတ္ကုိ၊ ေနာင္ မွတ္အဓြန္႔၊ ရွည္ေစၫြန္႔သာ၊ စိတ္၀ယ္ထား၍၊ ေရႊသားမြမ္းမံ၊ ထပ္ရံစုေဆာင္း၊ သျပာေပါင္းေရ၊ ကုန္ေလအေၾကာင္း၊ ေသာင္းငါးေထာင္ေက်ာ္ကုန္၊ လွဴတုံခမ္းနား၊စြန္႔ႀကဲျပန္႔ပြား၊ အက်ဳိးအားေၾကာင္း ၊ ေျပာင္းသြားဘ၀၊ စုတိက်သည္၊ ေမာင္လွသက္ေ၀၊ ေရႊျပည္နိဗၺာန္၊ သာထူးလြန္သည္၊ ျပည့္မြန္မွန္စြာ၊ နိဗၺဳတာသို႔၊ ေရာက္ပါေစေၾကာင္း၊ ေဇာေကာင္းမွန္စြာ၊ လွဴတန္းရာသား၊ အက်ဳိးအားေၾကာင့္၊ ေလး၀အပၸါယ္၊ သုံးသြယ္ေသာကပ္၊ ငါးရပ္ရန္သူ၊ မျပဳ၀ွန္ေရွာင္း၊ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၊ အေလာင္းတကာ၊ ေတာင္ဘုံရာ သား၊ ေရေျမသနင္း၊ မင္းဧကရာဇ္မွစ၍၊ ေတာင္ယာစံေဒ၀ီ၊ ဧသနီ၊ ေကတညီ၊ ေရႊတညီ၊ ၾကင္ေဒ၀ီ မိဖုရား၊ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္၊ ေဆြေတာ္၊ မ်ဳိးေတာ္၊ မွဴးေတာ္မတ္ရာ၊ ေသနာပတိ၊ စရွိမ်ားစြာ၊ ဆရာသမား၊ ေဆြ၀ါး မိတ၊ ညာတမိတ္ေဆြ၊ အိမ္ေနသားခ်င္း၊ မယြင္းမွန္စြာ၊ ေ၀ေဏယ် သတၱ၀ါတုိ႔အား၊ ရညားပါေစ၊ အမွ်ေ၀၏၊ ၀သုေႁႏၵ၊ ဤေျမနတ္သား၊ တည္ပန္ၾကားသည္၊ အမ်ား သာဓု၊ သာဓုေခၚေစေသာ၀္။ ယခုအကၽြႏု္ပ္၊ အားထုတ္စုိက္မွဳ၊ ၾကည္ျဖဴ သဒၶါ၊ ေစတနာေၾကာင့္၊ ဥစၥာေရႊေငြ၊ ဆန္ေရစပါး၊ ကၽြဲႏြားျမင္းဆင္၊ လုိခ်င္ ခပ္သိမ္း၊ မရိမ္းမွန္စြာ၊ ျပည့္စုံရာေထြ၊ ၀ေဏၰအဆင္း၊ ေကာင္းျခင္းအသံ၊ ၿခံရံတသီး၊ သားသမီး ႏွင့္၊ မညီးျပည့္စုံ လွဴတံုခမ္းနား၊ ႀကီးမားျမင့္ျမတ္၊ ဥဂၢါတ္တိတိတ္၊ စိတ္သေႏၶ၊ တည္ေန ရေစ၊ ေတာင္းဆုေ၀၏၊ တေထြထူးလည္၊ နတ္တို႔ျပည္၀ယ္၊ လွဴဘြယ္ဆန္းျပား၊ ပတၱျမား စိန္ေက်ာက္၊ ၀င္းေတာက္လွ်ံသိမ္၊ စြဲအိမ္ေရႊနန္း၊ စံခန္းေမြ႕ေလ်ာ္၊ စည္းစိမ္ ေပ်ာ္၍၊ လူေက်ာ္နတ္ေကာင္း၊ ျဖစ္ရေၾကာင္းဟု၊ ေတာင္းဆုပန္ထြာ၊ လွဴဒါန္းပါသည္၊ လွ်င္စြာျပည့္စုံပါေစေသာ၀္။ ။ နိဗၺာန ပစၥေယာ ေဟာတု။
(ေက်ာက္စာ၏ မူရင္းစာလုံးတုိ႔သည္ မႏၲေလးတြင္ ေရးထြင္း၍ ျမန္မာအသံမ်ား ျဖင့္ ေရးထုိးထားသည္)။
ေနာက္ထပ္ျပဳျပင္သူမွာ ၿမိဳ႕အုပ္ႀကီး ဦးဘန္းဦး ေခါင္းေဆာင္၍ ဦးရာဇ္ေတာင္ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုလုံး ရပ္ရြာမ်ား ပါ၀င္ေသာ ေဂါပကအဖြဲ႔ကုိ ဖြဲ႔စည္းလ်က္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ၎ေနာက္ ေဂါပကအဆင့္ဆင့္ ဖြဲ႔စည္း လာခဲ့ရာ ဥကၠ႒ ဦးေရႊသာဦးႏွင့္ ဦးေမာင္ထြန္းျဖဴတုိ႔ ဦးေဆာင္ေသာ ေဂါပကအဖြဲ႔က တန္ေဆာင္းဇရပ္တို႔ ကို ျပဳျပင္ျခင္းမ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထီးေတာ္ကစ၍ သပိတ္ေမွာက္တုိင္ေအာင္ ေရႊဆုိင္းကပ္ လွဴေတာ္မူျခင္းကုိလည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ဦးရာဇ္ေတာင္ဘုရားႀကီးသမုိင္းကုိ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႔ သမုိင္း ဆရာႀကီး ဦးဦးသာထြန္းအား ျပဳစုေပးရန္ ေတာင္းဆုိ၍ (ဦးရာဇ္ေတာင္ဘုရားႀကီးသမုိင္း) ကုိ ၁၃၁၃ခု၊ တန္ခူးလ၊ ရခုိင္ျပည္ စာပုံႏွိပ္တုိက္တြင္ ႐ုိက္ႏိွပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ယင္းအခ်ိန္မွစ၍ ေဂါပကလူႀကီး အဆက္ ဆက္တုိ႔သည္ ယေန႔ထိ ျပဳျပင္ပူေဇာ္ေနၾကဆဲျဖစ္သည္။ ဤေဆာင္းပါး၌ အစပ်ဳိးခဲ့သည့္အတုိင္း မည္သည့္ ခုႏွစ္၊ သကၠရာဇ္တြင္ မည္သည့္မင္း၊ မည္သည့္ဒါယကာတုိ႔က စတင္တည္ေဆာက္၍ အဆက္ဆက္ျပဳျပင္ လာခဲ့ေၾကာင္း အကၽြန္သိသ၍ တင္ျပရပါသည္။
(သမုိင္းမူကြဲမ်ား ရွိေနသည္ကိုလည္း ၫႈိႏွိဳင္းၾကပါရန္ ေတာင္းပန္ပါသည္။)
ဦးဦးသာထြန္း
ရခုိင္ျမန္မာပ႑ိတ္
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႔
ကိုးကားသည့္က်မ္းမ်ား
၁။ ရခုိင္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး (ေပမူ)
၂။ ၀င္သုံးဆယ္က်မ္း (ေပမူ)
၃။ မင္းဖေလာင္းဓာတ္စဥ္သမုိင္းက်မ္း (ေပမူ)
၄။ ငေမရာဇ၀င္(ေပမူ)
၅။ ရခုိင္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး ၊ ဦးသာထြန္းေအာင္ (ပုံႏွိပ္မူ)
၆။ ရခုိင္ရာဇ၀င္သစ္၊ ရမ္းၿဗဲေတာင္ေက်ာင္းဆရာေတာ္ (ပုံႏွိပ္မူ)
၇။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ဦးဦးသာထြန္း၏ ဘုရားသမိုင္းႏွင့္ ဦးရာဇ္ေတာင္သမုိင္း (ပုံႏွိပ္မူ)
၈။ ရခုိင္ျပည္သမုိင္း၊ ေဒါက္တာေဖာခ်န္မာ (ပုံႏွိပ္မူ-အဂၤလိပ္)
၉။ ရခုိင္ျပည္နယ္ျဖစ္စဥ္သမုိင္း၊ (ရခုိင္ျပည္နယ္ ျပည္သူ႔ေကာင္စီထုတ္-ပုံႏွိပ္မူ)
No comments:
Post a Comment