က်ေနာ္ရို႕ ရခုိင္ျပည္မွာဟိစြာ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔နာင့္ ရီနံ တိကလည္း ဇာေလာက္ခံဖို႔လဲေတာ့ မသိပါ။ ေယေကေလ့ ေအေလာက္ ကိုယ့္ျပည္အတြက္ အခြင့္အေရး ေကာင္း ဟိနိန္စြာကို သခိုးတစ္က်ိဳင္က နိန္႔ခင္းေႀကာင္ေတာင္ လာခိုးနိန္စြာကို ေအအတိုင္း ႀကည့္နိန္ကတ္ ရပါေရ။ လက္ဟိ ေရႊဂတ္စ္အဖဲြ႔၏ ကိန္းဂဏာန္းတိအရ တစ္ႏွစ္ကို အနည္းဆံုး ၁ ဘီလီယံေဒၚလာစီနာင့္ အနည္းဆံုး ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ေက်ာ္ ခုိးယူႏုိင္ကတ္ဖို႔လို႔ သိရပါေရ။ ေယေက က်ေနာ္ရို႕ အိမ္ၿခံ၀င္းထဲက ရီနံတိ၊ ဓာတ္ေငြ႔တိကို ဇာပိုင္ပ်င္လို႔ ဟိမွန္းသိလားခကတ္ပါလဲ။
ရီနံနာင့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔တိကို ယွာတြိႏိုင္ဖို႔ ေဒသႏၱာရ ပထ၀ီနာင့္ ဘူမိေဗဒ ဘာသာရပ္တခ်ိဳ႕ကို နား လည္ဖို႔ လိုပါဖို႔။ ရီနံဆိုစြာေရ ကမၻာ့ၿမီႀကီးေအာက္မွာ ဟိေရ ႏွစ္ရွည္ သဘာ၀ရုပ္ႀကြင္းတိက ရဟိေရ ေလာင္ စာတစ္ မ်ိဳးျဖစ္ပါေရ။ ယင္းအတြက္ေႀကာင့္လည္း ရီနံကို ကမာၻ႔နိန္ရာ အႏွံ႔အျပားမွာ ယွာေဖြတိြဟိရပါေရ။ တြိဟိမွဳ ပမာဏပဲကြာပါေရ။ တစ္ခ်ိဳ႕နိန္ရာမွာ အမ်ားႀကီး တြိရၿပီးေက တခ်ိဳ႕နိန္ရာမွာစိေကေလာက္ရာ တြိရ ပါေရ။ သဘာ၀မွာ ရီနံျဖစ္တည္ဖို႕အတြက္ အခ်က္သံုးခ်က္လိုအပ္ပါေရ။ (က) ပထမဆံုးအနည္နာင့္ အနည္ က် ေက်ာက္ဟိေရ နိန္ရာေဒသ ျဖစ္ရပါဖို႔။ ရခုိင္ျပည္မွာ Sandstone, Shale, Limestone, Conglomerate စေရ ေက်ာက္အမ်ိဳး အစားတိကို တြိရပါေရ။ ယင္းေက်ာက္တိေရ အနည္က်ေက်ာက္အမ်ိဳးအစား၀င္တိ ျဖစ္ ပါေရ။ အနည္က် ေက်ာက္ထဲမွာ ငါး၊ အခြံပါ ရီနိန္သတၱ၀ါ၊ planktonလို႔ေခၚေရ ကေကာင္းငယ္ေရ ရီနိန္ သတၱ၀ါတိ၊ အပင္တိ စေရ ရုပ္ႀကြင္းတိေရ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာႀကာ တည္ဟိနိန္ကတ္ပါေရ။ ယင္းရုပ္ႀကြင္းတိေရ ပင္လယ္ သမုဒၵရာေအာက္ထဲမွာ အသီေကာင္တိအျဖစ္နာင့္ သဲတိ၊ က်ဳပ္(mud)တိနာင့္ ေရာျပီးေက ႏွစ္ ေပါင္း သန္း၁၀ နာင့္ ၆၀၀ ႀကား တည္ဟိ နိန္ကတ္စြာပါ။ ႏွစ္ေပါင္းႀကာလာစြာနာင့္ အမွ် တစ္ခုထက္ကို တစ္ခု ပံုထပ္ၿပီးေက ေက်ာက္အသြင္ကို ေျပာင္းလားခကတ္စြာပါ။ ယင္းအရာတိေရ သဘာ၀ရုပ္ႀကြင္းတိ ျဖစ္ ေတအတြက္ေႀကာင့္ ဖိအား (pressure) နာင့္ အပူ (heat)တိ ႀကီးျမင့္လာေရအခါ ၿပိဳကြဲဓာတ္ေျပာင္းျပီးေက ရီနံနာင့္ ဓာတ္ေငြ႔တိကို ျပဳလုပ္ပီးပါေရ။ (ခ) ဒုတိယအနည္နာင့္ ယင္းရီနံနာင့္ ဓာတ္ေငြ႔တိကို သိုေလွာင္ထား ႏုိင္ဖို႔အတြက္ porous rock လို႔ေခၚေရ အေပါက္ေခ်တိပါေရ ေက်ာက္အမ်ိဳးအစား ဟိရပါဖို႔။ ရခုိင္ျပည္မွာ ဟိေရ limestone, sandstone ေက်ာက္တိေရ porous rock တိျဖစ္ပါေရ။ ယင္းအေပါက္ေခ်တိထဲမွာ ရီနံ တိ ဓာတ္ေငြ႔တိ စိမ့္၀င္တည္ဟိနိန္ႏိုင္ပါေရ။ (ဥပမာအနိန္နာင့္ ေျပာရဖို႔ဆိုေက ၀ါဂြမ္းလံုး တစ္လံုးပိုင္ပါ ပ်ာယ္။ ၀ါဂြမ္းကို ရီစိမ္လိုက္ေက ၀ါဂြမ္းမွ်င္တိႀကား ထဲက လီဟိေရနိန္ရာကို ရီတိက အစားထိုး ၀င္ေရာက္ လားပိုင္ပါ။ ၀ါဂြမ္းလံုးကို ျပန္ညွစ္ပလုိက္ေက ရီတိျပန္ ထြက္လာပါဖို႔။) (ဂ) တတိယအခ်က္အနိန္နာင့္ ယင္း အေပါက္တိပါေရ ေက်ာက္သားတိထက္က Impermeable rock (သို႔) ယိုစိမ့္ ထြက္မလားႏိုင္ေရေက်ာက္ ေခါင္မိုးတစ္ခု ဟိရပါဖို႔။ ေယမွရာ ရီနံနာင့္ဓာတ္ ေငြ႔တိကို porous rockထဲမွာ အဖံုးပိတ္ သိမ္းထားပိုင္ သိမ္း ထားႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္ပါေရ။
ယင္းအတြက္နာင့္ ရီနံယွာေဖြေရ လူတိေရ ယင္းေက်ာက္ အမ်ိဳးအစား သံုးမ်ဳိးစလံုးကို ယွာေဖြကတ္ရပါေရ။ သံလုိက္ဓာတ္သံုး (Magnetic) စမ္းသပ္မွဳတိနာင့္ ကမာၻ႔ဆြဲငင္အား (Gravity) ေလ့လာမွဳစစ္တမ္းတိကို ရယူ ကတ္ပါေရ။ ေက်ာက္တိုင္းမွာ သံလိုက္ဓာတ္ ဟိပါေရ။ ေယေကေလ့ ေက်ာက္အမ်ိဳးအစားကို လုိက္လို႔ သံ လိုက္ဓာတ္အား ကြာျခားမွဳ ဟိပါေရ။ ယင္းကြာျခားမွဳကို ေလ့လာႀကည့္ေက တိုင္းတာေရ နိန္ရာမွာ ဇာ ေက်ာက္ အမ်ိဳးအစားတိဟိလဲ ဆိုစြာကို သိဟိႏိုင္ပါေရ။ တုိင္းတာမွဳတိ ရဖို႔အတြက္ မိမိသိဟိလိုေရ ေဒသကို သံလုိက္ဓာတ္အားတုိင္း ကိရိယာ တပ္ဆင္ထားေရ ေလယဥ္နာင့္ ေခါက္တံု႔ေခါက္ျပန္ ေမာင္းရပါေရ။ ရလာ ေရ အခ်က္အလက္တိကို အသံုးျပဳျပီးေက ယင္းေဒသ၏ ၿမီေအာက္ဖဲြ႔စည္းပံုကို ပံုေဖာ္ကတ္ရပါေရ။ ကမာၻ႔ ဆြဲငင္အားတုိင္း ကိရိယာကို သံုးျပီးေကလည္း ကမာၻ႔ဆဲြငင္အား အေျပာင္းအလဲကို ေလ့လာျပီးေက ေက်ာက္ အမ်ိဳးအစားကို ခန္႔မွန္းကတ္ရပါေရ။ ယင္းအျပင္ ေက်ာက္တိ၏ သိပ္သည္းဆ (density) ကို ေလ့လာႀကည့္ ျခင္းျဖင့္လည္း ေက်ာက္အမ်ိဳးအစားကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါေရ။
တခ်ိဳ႕ကလည္း စိန္သြားပါေရ အျဖတ္ထည္(cutting tools)တိကို သံုးျပီးေက ေက်ာက္အလႊာတိကို ျဖတ္လို႔ ေက်ာက္နမူနာ (rock samples)တိ ရယူကတ္ပါေရ။ အယင္ေခါက္ကဆိုေက ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္တိေရ ေျမ မ်က္ႏွာ သြင္ျပင္တိ၊ ၿမီ အမ်ိဳးအစားတိနာင့္ ပတ္သက္ေတ အခ်က္အလက္တိကို ကြင္းဆင္းၿပီးေက ရယူခ ကတ္ရပါေရ။ အဂု ေနာက္ပိုင္းမွာဆိုေက ၿဂိဳလ္တုတိကို သံုးျပီးေက ယင္းကိစၥတိကို ေဆာင္ရြက္နိန္ ကတ္ပါ ပ်ာယ္။
ရဟိလာေရ အခ်က္အလက္တိ အားလံုးကို စုေဆာင္ၿပီးေက ကြန္ပ်ဴတာမွာ ပံုေဖာ္ ႀကည့္ကတ္ပါေရ။ ယင္း ခ်င့္ကုိ ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္တိက ေလ့လာဆန္းစစ္ၿပီးေက ရီနံတြိႏိုင္ဖို႔လို႔ထင္မွ ဆက္ၿပီးေက တုန္ခါမွဳဆိုင္ရာ တိုင္းတာမွဳတိကို ျပဳလုပ္ပါေရ။ ယင္းခ်င့္လုပ္ဖို႔အတြက္ ပထမဆံုး အနိန္နာင့္ မိမိေလ့လာနိန္ေရ ေဒသမ်က္ ႏွာျပင္ထက္မွာ ေပါက္ကြဲမွဳတစ္ခုကို ျပဳလုပ္ႀကည့္ပါေရ။ ယင္းေပါက္ကဲြမွဳက ထုတ္လြင့္လုိက္ေတ အသံလိုင္း တိေရ ျဖတ္သန္းေရ လမ္းေႀကာင္းတေလွ်ာက္မွာဟိေရ ေက်ာက္တိကို ရိုက္ခတ္ပါဖို႔။ ျပီးေက မ်က္ႏွာျပင္ ထက္ကို ျပန္ကန္ထြက္လာပါဖို႔။ ယင္းခ်င့္ကို မိုက္ကရိုဖုန္းတိနာင့္ ဖမ္းယူၿပီးေက အသံလုိင္း စလားေရ အခ်ိန္ နာင့္ ျပန္လာေရအခ်ိန္၊ အသံလိုင္းတစ္ခု၏ အျမန္ႏွဳန္း စေရ အခ်က္အလက္တိကို မွတ္ယူ တြက္ခ်က္လုိက္ ေက ေအာက္ခံေက်ာက္တိ၏ အလႊာအလုိက္ အဆင့္ဆင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေသးစိတ္ကို ရဟိႏုိင္ပါေရ။
အဂုအခါမွာ နည္းပညာတိက တစ္ရက္ထက္တစ္ရက္တိုးတက္လာပ်ာယ္ျဖစ္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ဘူမိေဗဒပ ညာရွင္တိက စမ္းသပ္ တိုင္းတာမွဳေလာက္နာင့္ ေအနိန္ရာမွာ ရီနံဟိရဖို႔လို႔ အတိအက်ေတာ့ ေျပာလို႔ မရ ပါသိ။ စမ္းသပ္ ေလ့လာခ်က္တိက ေအနိန္ရာမွာ ရီနံနာင့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ဟိဖို႔လို႔ ဇာေလာက္ပဲ ညႊန္ျပ ညႊန္ျပ၊ အေဂါင္ေဂါင့္တူးႀကည့္ခါ ရီနံမတြိရစြာတိလဲ ဟိပါေရ။ တခ်ိဳ႕ရီနံတြင္းတိဆိုေကလည္း ယွာဖို႔ေတာင္ မလိုဘဲနာင့္ မေတာ္တဆ တိြကတ္ရပါေရ။ ဥပမာ - ရခုိင္ျပည္မွာ တြိရေရ လက္တြင္းရီနံတြင္းတိပါ။ ယင္းရီနံ တိေရ အေပါက္ပါေရ ေက်ာက္တိကနိန္ အထက္ကို ထြက္က်လာစြာတိ ျဖစ္ပါေရ။ တခါတလီက်ေကလည္း ယင္းေက်ာက္တိကနိန္ အထက္ကို မတက္ဘဲ ေဘးကို ယိုထြက္နိန္စြာတိလည္း ဟိပါေရ။
ေယေကေလ့ ယင္းရီနံတိေရ ရီနံစိမ္းတိရာ ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းခ်င့္တိကို ဓာတ္ဆီ၊ ေလယဥ္ဆီစေရ သန္႔စင္ဆီ တိျဖစ္ေအာင္ ရီနံသန္႔စင္စက္ရံု (Oil Refinery) တိမွာ သန္႔စင္ရဖို႔သိ ျဖစ္ပါေရ။ ကုန္ႀကမ္းပဲ မေရာင္းဘဲ နာင့္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံမွာကိုယ္ ရင္းႏွွီးျမွဳပ္ႏွံၿပီးေက သန္႔စင္စက္ရံုတိ ေဆာက္ၿပီးေက လုပ္ေက လူတိလည္း အလုပ္ ရ၊ အစိုးရလည္း အခြန္ရ၊ ကုန္ေခ်ာေရာင္းလို႔လဲ ဖဲ့ခ်ာပိုရ၊ လူတိလည္း နည္းပညာအေႀကာင္း ပိုနားလည္ နာင့္ စနစ္တက် စီးပြားေရး က႑တစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာဖို႕ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းအျပင္ ရီနံထြက္ပစၥၫ္းတိ အမ်ား အျပားကို ထုတ္လုပ္ပီးလားႏုိင္ပါဖို႔။ ဥပမာ - ကတၱရာဆိုစြာေရ ရီနံသန္႔စင္စက္ရံုမွာ က်န္ရစ္ဖို႔ အႀကြင္းအ က်န္ ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းကတၱရာကို ကိုယ္ျပည္မွာ စ်ီးပေပါေခ်နာင့္ သံုးႏိုင္ပါဖို႔။ ျပီးေက လုိင္းထနိန္ေရ ရန္ကုန္-စစ္ေတြကား လမ္းကိုလည္း စနစ္တက်ေခ် ျပန္ျပီးေက ျပင္ႏုိင္ပါဖို႔။ လမ္းမွာ ကားေမွာက္လို႔ ေဂ်ာက္ထဲက်လို႔ အလားလား အပါးပါး သီနိန္ကတ္ရေရ ရခုိင္ျပည္သူ ျပည္သားတိ အေရအတြက္ကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါဖို႔။
Kyaw Htoo Aung
မွီျငမ္းခ်က္
1. Cohen, Joel E.; Human Population Grows Up, Scientific American, page 13, September 2005.
2. Freudenrich, Craig.; How Oil Drilling Works, , accessed December 28, 2009.
3. Shwe Gas Movement, Corridor of Power: China's Trans - Burma Oil and Gas Pipelines, , accessed December 28, 2009.
4. Lutgens, Frederick K., Tarbuck, Edward J., Tasa, Dennis, Foundations of Earth Science, 5th Edition, New Jersey, Prentice Hall, 2008.
5. Reader's Digest, How in the World?: A Fascinating Journey Through the World of Human Ingenuity, How they know where to drill for oil, Pleasantville, New York, 1990.
ရဟိလာေရ အခ်က္အလက္တိ အားလံုးကို စုေဆာင္ၿပီးေက ကြန္ပ်ဴတာမွာ ပံုေဖာ္ ႀကည့္ကတ္ပါေရ။ ယင္း ခ်င့္ကုိ ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္တိက ေလ့လာဆန္းစစ္ၿပီးေက ရီနံတြိႏိုင္ဖို႔လို႔ထင္မွ ဆက္ၿပီးေက တုန္ခါမွဳဆိုင္ရာ တိုင္းတာမွဳတိကို ျပဳလုပ္ပါေရ။ ယင္းခ်င့္လုပ္ဖို႔အတြက္ ပထမဆံုး အနိန္နာင့္ မိမိေလ့လာနိန္ေရ ေဒသမ်က္ ႏွာျပင္ထက္မွာ ေပါက္ကြဲမွဳတစ္ခုကို ျပဳလုပ္ႀကည့္ပါေရ။ ယင္းေပါက္ကဲြမွဳက ထုတ္လြင့္လုိက္ေတ အသံလိုင္း တိေရ ျဖတ္သန္းေရ လမ္းေႀကာင္းတေလွ်ာက္မွာဟိေရ ေက်ာက္တိကို ရိုက္ခတ္ပါဖို႔။ ျပီးေက မ်က္ႏွာျပင္ ထက္ကို ျပန္ကန္ထြက္လာပါဖို႔။ ယင္းခ်င့္ကို မိုက္ကရိုဖုန္းတိနာင့္ ဖမ္းယူၿပီးေက အသံလုိင္း စလားေရ အခ်ိန္ နာင့္ ျပန္လာေရအခ်ိန္၊ အသံလိုင္းတစ္ခု၏ အျမန္ႏွဳန္း စေရ အခ်က္အလက္တိကို မွတ္ယူ တြက္ခ်က္လုိက္ ေက ေအာက္ခံေက်ာက္တိ၏ အလႊာအလုိက္ အဆင့္ဆင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေသးစိတ္ကို ရဟိႏုိင္ပါေရ။
အဂုအခါမွာ နည္းပညာတိက တစ္ရက္ထက္တစ္ရက္တိုးတက္လာပ်ာယ္ျဖစ္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ဘူမိေဗဒပ ညာရွင္တိက စမ္းသပ္ တိုင္းတာမွဳေလာက္နာင့္ ေအနိန္ရာမွာ ရီနံဟိရဖို႔လို႔ အတိအက်ေတာ့ ေျပာလို႔ မရ ပါသိ။ စမ္းသပ္ ေလ့လာခ်က္တိက ေအနိန္ရာမွာ ရီနံနာင့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ဟိဖို႔လို႔ ဇာေလာက္ပဲ ညႊန္ျပ ညႊန္ျပ၊ အေဂါင္ေဂါင့္တူးႀကည့္ခါ ရီနံမတြိရစြာတိလဲ ဟိပါေရ။ တခ်ိဳ႕ရီနံတြင္းတိဆိုေကလည္း ယွာဖို႔ေတာင္ မလိုဘဲနာင့္ မေတာ္တဆ တိြကတ္ရပါေရ။ ဥပမာ - ရခုိင္ျပည္မွာ တြိရေရ လက္တြင္းရီနံတြင္းတိပါ။ ယင္းရီနံ တိေရ အေပါက္ပါေရ ေက်ာက္တိကနိန္ အထက္ကို ထြက္က်လာစြာတိ ျဖစ္ပါေရ။ တခါတလီက်ေကလည္း ယင္းေက်ာက္တိကနိန္ အထက္ကို မတက္ဘဲ ေဘးကို ယိုထြက္နိန္စြာတိလည္း ဟိပါေရ။
ေယေကေလ့ ယင္းရီနံတိေရ ရီနံစိမ္းတိရာ ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းခ်င့္တိကို ဓာတ္ဆီ၊ ေလယဥ္ဆီစေရ သန္႔စင္ဆီ တိျဖစ္ေအာင္ ရီနံသန္႔စင္စက္ရံု (Oil Refinery) တိမွာ သန္႔စင္ရဖို႔သိ ျဖစ္ပါေရ။ ကုန္ႀကမ္းပဲ မေရာင္းဘဲ နာင့္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံမွာကိုယ္ ရင္းႏွွီးျမွဳပ္ႏွံၿပီးေက သန္႔စင္စက္ရံုတိ ေဆာက္ၿပီးေက လုပ္ေက လူတိလည္း အလုပ္ ရ၊ အစိုးရလည္း အခြန္ရ၊ ကုန္ေခ်ာေရာင္းလို႔လဲ ဖဲ့ခ်ာပိုရ၊ လူတိလည္း နည္းပညာအေႀကာင္း ပိုနားလည္ နာင့္ စနစ္တက် စီးပြားေရး က႑တစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာဖို႕ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းအျပင္ ရီနံထြက္ပစၥၫ္းတိ အမ်ား အျပားကို ထုတ္လုပ္ပီးလားႏုိင္ပါဖို႔။ ဥပမာ - ကတၱရာဆိုစြာေရ ရီနံသန္႔စင္စက္ရံုမွာ က်န္ရစ္ဖို႔ အႀကြင္းအ က်န္ ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းကတၱရာကို ကိုယ္ျပည္မွာ စ်ီးပေပါေခ်နာင့္ သံုးႏိုင္ပါဖို႔။ ျပီးေက လုိင္းထနိန္ေရ ရန္ကုန္-စစ္ေတြကား လမ္းကိုလည္း စနစ္တက်ေခ် ျပန္ျပီးေက ျပင္ႏုိင္ပါဖို႔။ လမ္းမွာ ကားေမွာက္လို႔ ေဂ်ာက္ထဲက်လို႔ အလားလား အပါးပါး သီနိန္ကတ္ရေရ ရခုိင္ျပည္သူ ျပည္သားတိ အေရအတြက္ကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါဖို႔။
Kyaw Htoo Aung
မွီျငမ္းခ်က္
1. Cohen, Joel E.; Human Population Grows Up, Scientific American, page 13, September 2005.
2. Freudenrich, Craig.; How Oil Drilling Works, , accessed December 28, 2009.
3. Shwe Gas Movement, Corridor of Power: China's Trans - Burma Oil and Gas Pipelines, , accessed December 28, 2009.
4. Lutgens, Frederick K., Tarbuck, Edward J., Tasa, Dennis, Foundations of Earth Science, 5th Edition, New Jersey, Prentice Hall, 2008.
5. Reader's Digest, How in the World?: A Fascinating Journey Through the World of Human Ingenuity, How they know where to drill for oil, Pleasantville, New York, 1990.
www.မူလေဖာ္ျပထားေသာေနရာ.com
No comments:
Post a Comment