ဆရာႀကီး ဦးလံုး

ေမြးသကၠရာဇ္                    ၁၉၂၀

အမည္ရင္း                         ဦးလံုး

မိဘအမည္                        ဦးစိန္လံုး + ေဒၚ၀ါႏု

ႏိုင္ငံ                                ျမန္မာ

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ          ဗုဒၶဘာသာ

ေမြးဖြားရာေဒသ                  မာန္ေအာင္

ေသဆံုးရာေဒသ                  ေက်ာက္ျဖဴ

ပညာအရည္အခ်င္း               မက္ထရစ္

စာေပအမ်ဳိးအစား                 ရခိုင္စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈ

ထင္ရွားသည့္စာ                   ရထားပန္းယိုင္

ရရွိသည့္ဆု                          လူမႈ ထူးခၽြန္

အလုပ္အကိုင္                       ယဥ္ေက်းမႈေရးရာ ဥကၠဌ

ကေလာင္ အမည္ခြဲမ်ား           ေမဃေမာင္

ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားမႈ              ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈ ေဖာ္ထုတ္သူ

ဆရာႀကီး ဦးလံုးသည္ တိမ္ျမဳပ္ေနေသာ ရခိုင္ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို စတင္ ေဖာ္ထုတ္ေပးခဲ့သူ တစ္ဦး ျဖစ္ သည္။ ၁၉၆၈မွ ၁၉၈၆အထိ ျပည္ေထာင္စုေန႔ အခမ္းအနား ယဥ္ေက်းမႈ ကပြဲမ်ားတြင္ တင္ဆက္ခဲ့ေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကိုယ္စားျပဳ ေတးသီခ်င္းမ်ားမွာ ဆရာႀကီး ဦးလံုး၏ လက္ရာမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္ျဖဴ ၿမိဳ႕ မွ ဆရာႀကီး ဦးလံုး ဟု လူသိမ်ားသည္။

ဆရာႀကီးဦးလံုးကို ၁၉၂၀ ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ မာန္ေအာင္ၿမိဳ႕၊ ကုန္းတန္းရြာတြင္ အဖ ဦးစိန္လံုး၊ အမိ ေဒၚ၀ါႏုတို႕မွ ေမြးဖြားသည္။ သံတြဲၿမိဳ႕ ဆရာႀကီး ဦးေရႊႀကိဳင္ အလြတ္ပညာသင္ ေက်ာင္းမွ ဆယ္တန္း (ဟိုက္ ယားဂရိတ္)ႏွင့္မက္ထရစ္ စာေမးပြဲမ်ားကိုေအာင္ျမင္ၿပီး၊စစ္ေတြၿမိဳ႕ ဆရာျဖစ္သင္ေနာ္မန္ေက်ာင္းမွ အထက္ တန္းျပ ဆရာျဖစ္ လက္မွတ္ရရွိခဲ့သည္။ မာန္ေအာင္ၿမိဳ႕ႏွင့္ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕တို႕တြင္ ပညာေရး ၀န္ထမ္းအျဖစ္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး၊ အလယ္တန္းေက်ာင္းအုပ္ ဆရာႀကီး အျဖစ္မွ အျငိမ္းစား ယူခဲ့သည္။ ရခိုင္ စာေပ၊ အႏုပညာ မ်ားကို ငယ္စဥ္ကပင္ ၀ါသနာပါခဲ့ၿပီး ရခိုင္စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈေရးရာ ေဆာင္းပါး၊ စာတမ္း မ်ားစြာ ကို ေရးသားခဲ့သည္။

ဆရာႀကီး၏ ျပည္ေထာင္စုပြဲ၀င္ ဂႏၳ၀င္ေျမာက္ ပထမဆံုး ရိုးရာ ရခိုင္ ေတးသီခ်င္းမွာ ရထားပန္းယိုင္ ယိမ္း ျဖစ္ၿပီး၊ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုေန႔ တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကိုယ္စားျပဳ တင္ဆက္ခဲ့သည္။ ဆရာၾကီး၏ ျပည္ ေထာင္စုပြဲ၀င္ ေနာက္ဆံုး လက္ရာ ရိုးရာ ရခိုင္သီခ်င္းမွာ စည္ႀကီးၿဗိန္းေစာင္ (၁၉၈၆) ျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီး ဦးလံုးသည္ ပထမဆံုးေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္ေန႔ အခမ္းအနား အဖြင့္သီခ်င္းျဖစ္သည့္ မိုးယံလြင့္ပ်ံ ရခိုင့္အလံ သီခ်င္းကို ေရးစပ္ခဲ့သည္။ ထိုသီခ်င္းသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ၿမိဳ႕နယ္ အသီးသီးတြင္ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပေသာ ရခိုင္ ျပည္နယ္ေန႔ အခမ္းအနားမ်ား၏ အဖြင့္ ေတးသီခ်င္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး၏ ထင္ရွားေသာ လက္ရာ အခ်ိဳ႕ မွာ ေအာက္ပါ အတိုင္းျဖစ္ပါသည္။

ရထားပန္းယိုင္ (၁၉၆၈)
ကင္းယိမ္း (၁၉၆၉)
ဇမ္းယိမ္း (၁၉၆၉)
ရခိုင္က်င္ ယိမ္း (၁၉၇၉)
ဇီသွ်င္ (၁၉၇၉)
အခါေတာ္ (၁၉၈၀)
ရခိုင္ေျမမွ ကႆက (၁၉၈၁)
စကၠေရကိုင္ ရခိုင္ လယ္သမား (၁၉၈၂)
ရခိုင့္တန္ေဆာင္ (၁၉၈၃)
ရိုးရာထံုးဖြဲ႕မႈ (၁၉၈၄)
ေရြ႕ျခင္းသံသာ (၁၉၈၅)
နန္းတြင္းမိညိဳ (၁၉၈၅)
စည္ၾကီးျဗိန္းေစာင္ (၁၉၈၆)
ပတၱျမားေဒ၀ီ ေစာမဲက်ီ (၁၉၈၆)

ဆရာႀကီးသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ယဥ္ေက်းမႈ ေရးရာလုပ္ငန္း ေကာ္မတီဥကၠဌ အျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆာင္ ရြက္ခဲ့ျပီး၊ ရခိုင္ ေ၀ါဟာရ အဘိဓာန္ ျပဳစုေရးအဖြဲ႕၀င္ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ရခိုင့္ယဥ္ေက်းမႈ မဂၢဇင္း အတိုင္ ပင္ခံစာတည္း အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ျဖစ္စဥ္ သမိုင္း- ငါးတြဲ (သမိုင္းက႑၊ ယဥ္ေက်းမွဳ က႑၊ စီးပြားေရး က႑၊ ႏိုင္ငံေရး က႑၊ လူမႈေရး က႑) ျပဳစု တည္းျဖတ္ေရး အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ တာ ၀န္ယူခဲ့သည္။ ျမန္မာစာအဖြဲ႕မွ ျမန္မာအဘိဓာန္ ျပဳစုရာတြင္လည္း ရခိုင္ ေ၀ါဟာရမ်ား အတြက္ ကူညီပံ့ပိုးခဲ့ သည္။ထို႔ျပင္ ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာန၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ား၏ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ယဥ္ေက်း မႈေဖာ္ထုတ္ေရး ဗဟုိေကာ္မတီ၀င္ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ား၏ သမုိင္း ေၾကာင္းႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈ ေဖာ္ထုတ္ေရးအဖြဲ႔ ဥကၠဌအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ တာ၀န္ယူခဲ့ျပီး၊ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ရွိ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားျဖစ္ၾကေသာ သက္၊ ဒိုင္းနက္၊ ၿမိဳ၊ ခမီး၊ ေခ်ာင္းသား၊ ေကာက္က တန္း စသည့္ တိမ္ျမဳပ္ေနေသာ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ား၏ သမိုင္းႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ မွတ္ တမ္း တင္ခဲ့ သည္။ ၁၉၈၆ တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ခ်ီးျမွင့္သည့္ လူမႈထူးခၽြန္ ဆုတံဆိပ္ကို ရရွိခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး သည္ ၁၉၉၈ တြင္ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ ၌ ကြယ္လြန္သည္။ ကြန္လြန္ခ်ိန္တြင္ သမီးႏွစ္ေယာက္ က်န္ရစ္သည္။

ကိုးကား

၁။ စာတည္းအဖြဲ႕၀င္ တစ္ဦး၊ ဦးလံုး သို႕မဟုတ္ ရိုးရာေတးျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုကို အလွဆင္သူ၊ သႏၱာေျမ မဂၢဇင္း၊ ၁၉၉၃

၂။ အမ္တီတီ၊ ၾကိဳးျပတ္သြားေသာ ရထားပန္းယိုင္၊ ေရႊကၽြန္သႏၱာ မဂၢဇင္း၊ ၂၀၀၁

www.မူလေဖာ္ျပထားေသာစာမ်က္ႏွာ.com