႐ိုဟင္ဂ်ာ ဆိုသူတို႔အေပၚ ေဒသခံတို႔အျမင္ - ေဒသခံတစ္ဦး

ယခုတေလာ ျပည္ပ သတင္းမီဒီယာမ်ားက "႐ိုဟင္ဂ်ာ"ဆိုသူတို႔သတင္းကို တြင္တြင္ႀကီး ထုတ္လႊင့္ေနၾက သည္။ ၎တို႔ကို "ေလွစီးဒုကၡသည္"မ်ားအျဖစ္ ပံုေဖာ္ခ့ဲသည္။ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာ မင္းႀကီး႐ံုး တာ၀န္႐ွိသူမ်ားကလည္း ၎တို႔အား ဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ သေဘာထားၿပီး လုိအပ္သလို ကူညီ သြားရန္ ျပည္ပမီဒီယာမ်ားမွတစ္ဆင့္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာခ့ဲၾကသည္။ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ကလည္း သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရတို႔အား ၎ေလွစီးဒုကၡသည္တို႔အေပၚ အကာအကြယ္ကူညီေပးရန္ ေတာင္းဆိုခ့ဲၾက သည္။

ဤေနရာတြင္ ထိုသတင္းမ်ားကို မေ၀ဖန္လိုေသာ္လည္း "႐ိုဟင္ဂ်ာ"ဆိုသူတို႔အေပၚ ေဒသခံ ရခိုင္တိုင္းရင္း သားတို႔၏ အျမင္ကို တင္ျပလိုပါသည္။

"႐ိုဟင္ဂ်ာ"ဆိုသူတို႔က မိမိတို႔ကိုယ္ကို "ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ား"ဟု ဆိုၾကသည္။ ေအဒီ(၇)ရာစုကပင္ ရခိုင္ျပည္သို႔ လာေရာက္အေျခစိုက္ၾကေသာ အာရပ္အႏြယ္မ်ား ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေ႐ွးေဟာင္းသမိုင္းမ်ား၌ "႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး" ဟူ၍ လံုး၀မေတြ႔႐ွိေၾကာင္း သမိုင္းပညာ႐ွင္မ်ားက ပယ္ခ်ခ့ဲၾက သည္။ ထိုေ၀ါဟာရသည္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္၌ပင္ မေပၚေသးေခ်။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရထုတ္ေ၀ခ့ဲေသာ မွတ္တမ္းမ်ား၌ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ၿဗိတိသွ်ေခတ္တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံသား (ဟိႏၵဴ၊ မူဆလင္) တစ္သန္းေက်ာ္ ၀င္ေရာက္ခ့ဲၾကသည္ဟု ဆိုထားသည္။

အိႏိၵယသား မူဆလင္ ဘခင္ႏွင့္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသူ မိခင္တို႔ ေပါင္းသင္း၍ ေပါက္ဖြားလာသူမ်ားကို ဇာဗာဒီ (Zerbadee) မ်ား (သို႔) ျမန္မာမူဆလင္မ်ားဟု အမည္တပ္ခ့ဲေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။

ရခိုင္ဘုရင္တို႔က စစ္သံု႔ပန္းအျဖစ္ ဖမ္းဆီးေခၚလာေသာ မူဆလင္မ်ားကို "ကမန္"ဟု တစ္မ်ဳိး၊ ရခိုင္ မူဆလင္ဟု တစ္မ်ဳိး၊ ခြဲျခားအမည္တပ္ခ့ဲေၾကာင္း သန္းေခါင္စာရင္းမ်ား၌ ေတြ႔ရသည္။ ထို႔ျပင္ ၿဗိတိသွ် ေခတ္၌ပင္ ၁၈၆၉ခု၊ စူးအက္တူးေျမာင္းပြင့္ၿပီးေနာက္ လယ္ယာေျမတိုးခ်ဲ႔စဥ္ လယ္ယာလုပ္သားအျဖစ္ စစ္တေကာင္းခ႐ိုင္မွ တံခါးမ႐ွိ ဓါးမ႐ွိ ၀င္လာၾကေသာ ဘဂၤါလီ မူဆလင္မ်ားကို စစ္တေကာင္းသားမ်ား (Chittagonian)ဟု အမည္ေပးခ့ဲသည္။ ထိုအမည္ကို မစၥတာစမတ္( R.B Smart, 1917) ႏွင့္ ဂ်ိန္းဘတ္ စတာ (Jame Baxter, 1939)တို႔က ၎တို႔မွတ္တမ္းမ်ား၌ သံုးခ့ဲၾကသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ၿပီးသည္အထိ "႐ိုဟင္ဂ်ာ"ဟူေသာ ေ၀ါဟာရ မေပၚေသးေခ်။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရစ၌ ေရာင္စံုသူပုန္ ထၾကေသာအခါ ရခိုင္အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ေမာင္ေတာ ႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔နယ္မ်ားတြင္လည္း ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္သမားမ်ားက "မူဂ်ာဟစ္"(ကုလား သူပုန္) သူပုန္ထခ့ဲၾကသည္။ မူဆလင္ျပည္နယ္ ေတာင္းဆိုခ့ဲၾကသည္။ ထိုသူပုန္တို႔ႏွင့္ အရပ္ရပ္မွ လာ ေရာက္ၾကေသာ မူဆလင္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ပူးေပါင္းၿပီး ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ေတာင္ပိုင္း အလယ္သံေက်ာ္ ေက်း႐ြာ၌ ၁၉၅၁ ခု၊ ဇြန္လတြင္ ညီလာခ့ဲက်င္းပခ့ဲၾကသည္။ ထိုညီလာခံ ဆံုးျတ္ခ်က္အရ ျမန္မာအစုိးရထံ အိတ္ဖြင့္ေပးစာေရးၿပီး မူဆလင္ျပည္နယ္ဖြဲ႔ေပးေရး အပါအ၀င္ ေတာင္းဆိုခ်က္အမ်ားအျပား တင္ျပခ့ဲသည္။ ထိုစာ၌လည္း "မူဆလင္လူမ်ဳိး"ဟူ၍သာ သံုးႏွဳန္းခ့ဲသည္။ "႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး"ဟူ၍ မသံုးႏွဳန္း ေခ်။ ၁၉၅၁ ခု၊ ၾသဂုတ္လ (၂၀)ရက္ထုတ္ ဂါဒီယန္းအဂၤလိပ္သတင္းစာ၌ "႐ို၀န္ညွာ"ဟူေသာ ေ၀ါဟာရကို စတင္သံုးစြဲ ခ့ဲသည္။ ဘူးသီးေတာင္ပါလီမန္အမတ္ မစၥတာ အဗၺဒူဂါဖားက ေဆာင္းပါးတစ္ေစာင္ေရးၿပီး ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔နယ္မ်ားမွ မူဆလင္မ်ားမွာ ရခိုင္ေ၀သာလီေခတ္ မဟာတိုင္းစျႏၵား လက္ထက္ကပင္ သေဘၤာပ်က္၍ေရာက္လာေသာ အာရပ္အႏြယ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ သမိုင္းလိမ္ေရး၍ တင္ျပခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ "႐ို၀န္ညွာ/႐ိုဟင္ဂ်ာ" ေ၀ါဟာရ ေပၚေပါက္လာပံု သမိုင္းအစျဖစ္သည္။ ဤသမိုင္းလိမ္ကို ဂါဒီယန္သတင္းစာ၌ပင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ေဖာ္ဇံက ၁၉၅၁ ခု၊ စက္တင္ဘာလ (၆)ရက္၌ တု႔ံျပန္ေခ်ပခ့ဲသည္။ ထိုသမိုင္းလိမ္ကို ခ်ဲ႔ကား၍ အမ္ေအတဟီးရ္ဘသာ (ဘူးသီး ေတာင္)က ၁၉၆၀၊ ေမလထုတ္ ဂါဒီယန္မဂၢဇင္း၌ ထပ္မံတင္ျပခ့ဲျပန္သည္။ ထိုေဆာင္းပါးကို ရခိုင္ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ ဦးဘစံက သမိုင္းလိမ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေ၀ဖန္ၿပီး ၎တို႔မွာ စစ္တေကာင္းသားမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ခ့ဲ သည္။

ၿဗိတိသွ်ေခတ္၌ တံခါးမ႐ွိ ဓါးမ႐ွိ ၀င္ေရာက္အေျခစိုက္ၾကေသာ စစ္တေကာင္းသား ဘဂၤါလီတို႔၏ဒဏ္ကို ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔နယ္မ်ားမွ ရခိုင္မ်ား အႀကီးအက်ယ္ခံခ့ဲရသည္။ စစ္အတြင္း ၁၉၄၂ ခု၌ လူမ်ဳိး အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္၍ ေဒသခံရခိုင္မ်ား ေသသူေသ၊ ေျပးသူေျပးျဖစ္ခ့ဲၿပီး ထိုနယ္ကို စစ္တေကာင္းသား ဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ား ရာႏွဳန္းျပည့္ အုပ္စိုးမိသြားသည္။ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ဦး၌ မိမိေက်း႐ြာသို႔ ျပန္လာ ၾကေသာ ရခိုင္တို႔အား မူဂ်ာဟတ္သူပုန္မ်ား ေမာင္းထုတ္ခ့ဲေသာေၾကာင့္ ေျပးၾကရျပန္သည္။ ရခိုင္ေက်း႐ြာ (၆၁)႐ြာ ၿပိဳပ်က္ခ့ဲသည္။ ၁၉၄၂ ခုကာလ ရခိုင္ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ မူဂ်ာဟတ္ သူပုန္ထသည့္ကာလ (၁၉၄၈-၅၈) ရခိုင္ဒုကၡသည္မ်ားမွာ လူမသိေသာ ႐ြာပုန္း႐ြာေ႐ွာင္ (IDP)အျဖစ္ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ေျမာက္ဦး၊ မင္းျပား၊ ေျမပံု၊ ေပါက္ေတာ၊ စစ္ေတြၿမိဳ႔မ်ား၌ ခိုလွံဳခ့ဲၾကေသာ ဒုကၡသည္မ်ားမွာ သိန္းခ်ီ႐ွိေန သည္။ ထို IDP မ်ားအေရးကို လူ႔အခြင့္အေရး႐ွဳေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္ ၎တို႔သည္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆံုး႐ွံဳးေနေသာ တိုင္းရင္းသား ဒုကၡသည္ အစစ္အမွန္မ်ား ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။ ထိုရခိုင္ေဒသခံတို႔အား ၿဗိတိသွ်ေခတ္၌ စစ္တေကာင္းနယ္မွ တံခါးမ႐ွိ ဓါးမ႐ွိ ၀င္လာၾကေသာ ဘဂၤါလီနယ္ခ်ဲ႔သမားတို႔က အၾကမ္းဖက္ေမာင္းထုတ္ခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ ယခု ေဒသခံရခိုင္မ်ားႏွင့္ အျခားတိုင္းရင္းသား ၿမိဳ၊ သက္၊ ခမီး၊ ဒိုင္းနက္ လူမ်ဳိးစုအားလံုးအေရအတြက္မွာ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္၌ (၁၀%)ပင္ မ႐ွိေခ်။ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔နယ္၌ (၁၅%)ခန္႔သာ က်န္ေတာ့သည္။ ဤအေျခအေနမွာ ရခိုင္ေဒသခံတို႔အတြက္ ရင္ေလးစရာျဖစ္သည္။ ဤသမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ျပင္ပသတင္းမီဒီယာမ်ား ေလ့လာတင္ျပသင့္သည္။ လူမသိသူမသိေသာ အေမ့ခံ ရခိုင္႐ြာပုန္း႐ြာေ႐ွာင္ IDP မ်ား၏ ခံစားခ်က္မ်ားကို ေမးျမန္းစံုစမ္း၍ ကမာၻ႔မီဒီယာပရိသတ္အား အသိေပးသင့္သည္။ ထိုမီဒီယာပရိသတ္၏ က႐ုဏာသက္မွဳ၊ ကိုယ္ခ်င္းစာမွဳကို ရခိုင္႐ြာပုန္း ႐ြာေ႐ွာင္မ်ား ခံစားထိုက္သည္။ ယခု ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနသည္။ ျပည္ပ မီဒီယာသတင္းထုတ္လႊင့္ခ်က္မ်ား၌ "႐ိုဟင္ဂ်ာ" အမည္ခံသူတုိ႔သာ အဖိႏွိပ္ခံ ဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ ကြင္းကြင္းကြက္ကြက္ ေပၚလြင္ေအာင္ မီးေမာင္းထိုးျပ ေနၾကသည္။ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသား ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာမ်ား "႐ိုဟင္ဂ်ာ"အမည္ခံသူတို႔ထံ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀)ခန္႔ ၿခိမ္းေျခာက္၊ အႏိုင္က်င့္၊ ေမာင္းထုတ္ခံခ့ဲရပံုမ်ားကိုမူ တလံုးတပါဒမွ် မထုတ္လႊင့္ခ့ဲၾကဖူးေခ်။ ဤရခိုင္ ႐ြာပုန္း ႐ြာေ႐ွာင္ ဒုကၡသည္မ်ားကိစၥ မွန္/မမွန္ကို ေဒသခံသတင္းေထာက္မ်ားထံမွတစ္ဆင့္ စံုစမ္းသိ႐ွိ ႏိုင္ပါသည္။ ၎ဒုကၡသည္တို႔ ၿမိဳ႔ေပၚရပ္ကြက္မ်ားသို႔ ထြက္ေျပးလာရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို စံုစမ္းၾကည့္ပါ က စစ္တေကာင္းသား ဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုစစ္တေကာင္းသားတို႔မွာ အဖိႏွိပ္ခံမ်ား မဟုတ္ဘဲ လူ႔အခြင့္အေရး အေရၿခံဳထားေသာ တိုင္းရင္းသား အေယာင္ေဆာင္ နယ္သစ္ခ်ဲ႔ထြင္သူမ်ားသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႐ြာပုန္း႐ြာေ႐ွာင္မ်ားမွ ထိုစစ္တေကာင္းသားမ်ား၏ ၿခိမ္းေျခာက္ႏွိပ္စက္ေမာင္းထုတ္ခံရေသာ ဒုကၡသည္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္းတို႔ကို ႐ွင္း႐ွင္းလင္းလင္း သိလာလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။

"႐ိုဟင္ဂ်ာ"အမည္ခံသူတို႔အား "နယ္သစ္ခ်ဲ႔ထြင္သူမ်ား"ဟု သံုးႏွဳန္းခ့ဲျခင္းမွာ စာေရးဆရာႀကီး ေမာင္ထင္ ေနာက္သို႔လိုက္၍ သံုးႏွဳန္းျခင္းသားျဖစ္ပါသည္။ ဆရာႀကီးမွာ လြတ္လပ္ေရးရစ၌ ရခိုင္တုိင္းမင္းႀကီးအျဖစ္ အမွဳထမ္းခ့ဲဖူး၍ ရခိုင္ေဒသအေျခအေနကို ေကာင္းစြာသိသူျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးက "ရခိုင္ျပည္နယ္ အစီရင္ခံစာ"၌ "စစ္ၿပီးေခတ္ စစ္တေကာင္းနယ္သားတို႔၏ ၀ါဒသည္ နတ္ျမစ္တစ္ဖက္ကမ္း႐ွိ မယူေတာင္ တန္းေဒသႏွင့္ ကုလားပန္ဇင္းျမစ္၀ွမ္းေဒသတို႔ကို နယ္ေျမသစ္အျဖစ္ျဖင့္ အေျခစိုက္ရန္ဟူေသာ ၀ါဒ ျဖစ္သည္"ဟု ေရးသားခ့ဲသည္။(ျမ၀တီ ၁၉၆၀၊ဇူလိုင္) မွန္ပါသည္။ သူတို႔ နယ္ခ်ဲ႔ၾကျခင္းသာျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေဒသခံ ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာမ်ား ကိုယ့္ရပ္ကိုယ့္႐ြာမ်ားမွ အသက္လု ထြက္ေျပးလာၾကရသည္။ ယခု ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔နယ္မ်ားကို သူတို႔လူဦးေရ အသာစီးျဖင့္ လႊမ္းမိုးထားႏွင့္ၿပီး ျဖစ္ သည္။ ထိုလူဦးေရ လႊမ္းမိုးမွဳကို လက္နက္သဘြယ္အသံုးျပဳ၍ ျမန္မာအစိုးရ အဆက္ဆက္ထံ "မူဆလင္ ျပည္နယ္"ထူေထာင္ေပးရန္ ၎တို႔ ေတာင္းဆိုခ့ဲၾကသည္။ မူဂ်ာဟစ္ သူပုန္ထခ့ဲၾကသည္။ RIF, RSO အစ႐ွိေသာ ေျမေအာက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ထူေထာင္၍ ျမန္မာအစိုးရကို အၿမဲတမ္း အေႏွာင့္အယွက္ ေပးခ့ဲၾကသည္။ ၎တို႔၏ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရမွဳေၾကာင့္ ေဒသခံတို႔မ်ာ က်ီးလန္႔စာစား ျဖစ္ေနရသည္။ ၁၉၈၈ ခု၊ ေမလ(၁၃)ရက္ေန႔၌ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ေပၚ႐ွိ ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာတို႔အား အၾကမ္းဖက္ သုတ္သင္ပစ္ရန္ "႐ိုဟင္ဂ်ာ"အမည္ခံသူ မူဆလင္တို႔ အားထုတ္ခ့ဲၾကေသးသည္။ လံုထိန္းတပ္က ကာကြယ္ကယ္တင္ခ့ဲ၍သာ အသက္ေဘးမွ သီသီေလး လြတ္ေျမာက္ခ့ဲၾကသည္။ ဤျဖစ္ရပ္ကို ၾကည့္လွ်င္ "႐ိုဟင္ဂ်ာ"တို႔၏ အႏၱရာယ္ မည္မွ်ႀကီးေၾကာင္း မွန္းဆႏိုင္သည္။

"႐ိုဟင္ဂ်ာ"အမည္ခံသူတို႔၏ အႏၱရာယ္မွာ ေဒသခံ (ရခိုင္၊ ၿမိဳ၊ သက္၊ ခမီး၊ ဒိုင္းနက္) တို႔ႏွင့္သာ ဆိုင္သည္ ဟု မျမင္ဘဲ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသားအားလံုးႏွင့္ဆိုင္ေသာ "ဘံုျပႆနာ"ျဖစ္သည္ဟု ျမင္ဖို႔လိုပါသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ထိုေဒသမွာ "႐ိုဟင္ဂ်ာ"အမည္ခံ တိုင္းရင္းသားအေယာင္ေဆာင္ ဘဂၤါလီ မူဆင္တို႔၏ လူဦးေရ ဆူနာမီလွိဳင္းတံပိုးမ်ားေအာက္၌ စံုးစံုးျမွဳပ္သြားမည္မွာ ေသခ်ာသည္။ ထိုအႏၱရာယ္ႀကီး ကို ညီအစ္ကို တိုင္းရင္းသားအေပါင္း လက္တြဲဟန္႔တားႏိုင္ပါမွ ၎တို႔၏ နယ္သစ္ခ်ဲ႔ထြင္မွဳကို ကာကြယ္ႏိုင္ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပရပါသည္။

ေဒသခံတစ္ဦး

၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလထုတ္ေ၀ေသာ ပစၦိမရပ္၀န္း မဂၢဇင္း အမွတ္(၁) မွ-