ေမာင္ေပၚထြန္း (၁၉၃၅)

ကုိယ္ေရးျဖစ္စဥ္

ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေက်ာက္ျဖဴခရိုင္၊ မာန္ေအာင္ၿမိဳ႕နယ္ ေ႐မ်က္ဝ႐ြာတြင္ အဖ ပန္းခ်ီ၊ပန္းပု လက္သမား ဆရာ ႀကီး ဦးေမာင္ပု၊ အမိ ေဒၚေအး တုိ႔မွ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ေမြးဖြားသည္။ မူလတန္း ပညာကုိ ဇာတိရပ္႐ြာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းႏွင့္ အထက္တန္း ေက်ာင္းတုိ႔တြင္ သင္ၾကားခဲ့သည္။ ၁၅ ႏွစ္ သားတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႔ ေရာက္လာခဲ့ၿပီး အလြတ္ပညာေက်ာင္းတက္သည္။ လွေကာ္မာရွယ္ေကာလိပ္မွ ျမန္မာ လက္ ေရးတုိ ပထမဆု ရခဲ့သည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဘာသာျပန္ စာေပအသင္း (စာေပ ဗိမာန္) အဖြဲ႔၌ လက္ႏွိပ္စက္ လက္ေရးတုိစာေရးအျဖစ္ စတင္အမွဳထမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၆၇-၆၈ခုႏွစ္တြင္ အေျခခံ ပညာအ ထက္ တန္း စာေမးပြဲကုိ အဂၤလိပ္ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္ျမင္သည္။ သတင္းစာပညာ အတတ္ သင္ေက်ာင္း အပတ္စဥ္(၁)တြင္ ပထမဆု ရရွိသည္။ ၁၉၇၃ခုႏွစ္တြင္ လုပ္သားမ်ားေကာလိပ္မွ ဝိဇၨာ (သမုိင္းဘြဲ႔) ရသည္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္ စာေပဗိမာန္ စာအုပ္အသင္း ႀကီးၾကပ္ေရးမွဴး အျဖစ္မွ အၿငိမ္းစား ယူ ခဲ့သည္။

ၫြန္႔ဦး (ဦးသာၫြန္႔) [၁၉၂၄ - ၂ဝဝဝ]

ရခုိင္ျပည္နယ္ သံတြဲၿမိဳ႕တြင္ အဖ ဦးသာေအာင္၊ အမိ ေဒၚေအးၫြန္႔တုိ႔က ၁၉၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ တကၠသုိလ္ဝင္ စာေမးပြဲ (၁၉၄ဝ)၊ ဝိဇၨာဘြဲ႕(၁၉၅၃)၊ ဥပေဒ ဝိဇၨာဘြဲ႕ (၁၉၆၆) ရရွိ ခဲ့သည္။ ၁၉၆၁- ၆၂ တြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ဆရာက်ဴ႕ (ခ္) တကၠသုိလ္၌ စာနယ္ဇင္းပညာ သင္ယူ ခဲ့သည္။

၁၉၄၁ ခုတြင္ ရန္ကုန္သုိ႔ ေရာက္ရွိၿပီး ဘီအုိစီ ကုမၸဏီ (ဓနိေတာ)တြင္ ဝင္ေရာက္ အမူ ထမ္းသည္။ ၁၉၄၂ ခုတြင္ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီအုိေအ)သုိ႔ ဝင္ေရာက္သည္။ ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးတြင္ တုိင္း (၄) လက္ေအာက္၌ တာဝန္ ထမ္းခဲ့သည္။ ဗုိလ္စံရွား (ေခၚ) သခင္သာၫြန္႔အမည္ တြင္သည္။ ၁၉၅၃ - ၇၃ ထိ စာေပ ဗိမာန္တြင္ အယ္ဒီတာ အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တုိင္း တရား႐ုံး အခ်ိန္ပုိင္း တရား သူႀကီး အဖြဲ႕ဝင္ (၁၉၇၁)၊ အထူးရာဇဝတ္ ခုံ႐ုံးအဖြဲ႔ဝင္ (၁၉၇၃)၊ ဥပေဒဝန္ထမ္း အဆင့္ (၂)၊ အခ်ိန္ပုိင္း တုိင္းတရားသူႀကီး (၁၉၈၄ - ၁၉၈၆) တာဝန္မ်ားကုိလည္း ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၄ တြင္ တုိင္းတာ ဝန္ခံ ဥပေဒဝန္ထမ္း အျဖစ္မွ အၿငိမ္းစား ယူခဲ့သည္။

ရခိုင္အမ်ဳိးသားတို႔၏ တေယာတူရိယာ

"မယားေကၽြးမွဳ၊ သားေကၽြးမွဳေက၊ တစ္ခုပညာ၊ ကိုယ္စီပါေက၊ ဓမၼတာသေတာ၊ ေလာကတံထြာ၊ ကၽြႏု္ပ္မွာ ကား၊ ဥစၥာရွာျငား၊ သူမ်ားဟန္ေလ၊ အားအန္ထုတ္ေက၊ ေက်း႐ုပ္ငွက္ႏွင့္၊ အသက္ေမြးရန္၊ ဥာဏ္ျဖင့္ ႀကံ ေက၊ အသံႏွင့္ရင္း၊ အမ်ားတကာ၊ နားေသာတာမွာ၊ နာေပ်ာ္ညွင္းေအာင္၊ သာျခင္းကိုသင္၊ ဆရာရွင္မွာ၊ စံု လင္ျပည့္၀၊ သင္ျပေလျပန္၊ စမက်န္ကို၊ အတန္ရက၊ ဓနေၾကးေငြ၊ ရခ်င္ေပ၍၊ ျပည္ကို လွည့္ပတ္၊ ညွိဳးမသံု ေက၊ ဂုဏ္သတင္းႏွင့္၊ သာျခင္းတတ္ဟု" (တန္ခိုးဆရာထြန္း "တိုက္သာျခင္း"မွ-)

သတိမမူ ဂူမျမင္

"ေခြးကိုက္တတ္သည္"ဆိုတ့ဲ
ဆိုင္းဘုတ္ကိုမၾကည့္ဘဲ
ၿခံထဲအတင္း ၀င္သူက
ေခြးကိုက္ခံရမွာ မလြဲဘူး။

"ဂုဏ္ဓနရွိမွ ၀င္ခြင့္ျပဳမည္"ဆိုတ့ဲ
ဆိုင္းဘုတ္ကို မ႐ွဳဘဲ
ဇြတ္အထဲ ၀င္ခ့ဲမိတ့ဲငါ
ခုေတာ့-
အသည္းခလုတ္ခံလိုက္ရၿပီ။

လြမ္းေျပေအာင္(စစ္ေတြ)

ေအာင္တံခြန္ ၀ံသရကိၡတမဂၢဇင္း အတြဲ(၅)၊ အမွတ္(၂)မွ-

ေျမာက္ဦးေခတ္ ရခိုင္ရာထူးဌာနႏၱရဆိုင္ရာ အေခၚအေ၀ၚအသံုးျပဳေသာ ေပါရာဏမ်ား

ရခိုင္တြင္ ဓည၀တီေခတ္၊ ေ၀သာလီေခတ္၊ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္၊ ေျမာက္ဦးေခတ္ ဟူ၍ ရွိခ့ဲေပသည္။ ထိုေခတ္ မ်ားအနက္ ေနာက္ဆံုးေခတ္ျဖစ္ေသာ ေျမာက္ဦးေခတ္၌ ရာထူးဌာနႏၱရအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္သူမ်ား ကို ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲခ့ဲေသာ ရခိုင္ေပါရာဏမ်ား ရွိခ့ဲေပသည္။ ထိုေပါရာရာဏမ်ားအနက္ သိသင့္ေသာ ေပါရာ ဏတို႔ကို ေဖာ္ထုတ္ေရးသား လုိက္ေပသည္။ ေရွးရခိုင္ဘုရင္မ်ားလက္ထက္၌ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စည္းႏွစ္မ်ဳိး ရွိခ့ဲ ေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိရေပသည္။ ၎တို႔မွာ သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္စနစ္ ျဖစ္၍ ေနာက္တစ္မ်ဳိးမွာ ပတိအုပ္ ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ျဖစ္ေပသည္။ ပတိအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ဘုရင္အား ရကၡာဓိပတိဟု ေခၚသည္။ ၎၏ေအာက္တြင္ ပညာရွိ သုခမိန္တစ္ဦး (၀ါ) ႏွစ္ဦးရွိေလသည္။ သူတို႔၏ေအာက္တြင္ အမတ္ေလးတိုင္ ရွိေလသည္။ ထိုသူ မ်ား၏ ေအာက္တြင္ ဌာနဆိုင္ရာမ်ား ရွိေလသည္။ ပတိအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ဇယားခ်၍ျပရေသာ္-

ယင္းစိတ္နန္႔

ကိုယ့္ဘာသာ
ကိုယ့္စကားအတြက္
အမ်ဳိးေစာင့္တရားကိုခ်စ္ေတ။

ကိုယ့္႐ိုးရာ
ကိုယ့္ျပည္႐ြက္အတြက္
ပင္လယ္ျပာကိုခ်စ္ေတ။

စကားျဖစ္မလာေသာ ရခိုင္စာအေရးအသား

ရခိုင္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စာအုပ္မ်ားတြင္ စာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေတြ႔လာရသည္မွာ စကားျဖစ္မ လာေသာ စာအေရးအသားမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။ စကားဟူသည္ ေနရာေဒသမ်ဳိး႐ိုးစဥ္လာတို႔မွ ဆင္းသက္ၿပီး သံုးစြဲေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သာသာအမ်ုိးမ်ဳိး၊ လူအမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔သည္လည္း ကိုယ့္ဓေလ့ ကိုယ့္စကားႏွင့္ ေန သားတက် ေျပာဆုိေနထိုင္ ၾကပါသည္။ 

ကၽြန္ေတာ္တို႔ေနထိုင္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း ထို႔အတူပင္။ သို႔ေသာ္လည္း ဗမာစကားႏွင့္ ရခိုင္စ ကား မွာ အလြန္အနီးကပ္ဆံုး ေျပာဆိုသံုးႏွဳန္း ေနၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ငယ္ကတည္းက ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္ လာေသာ ျမန္မာစကား။ ျမန္မာစာသည္ အနီးကပ္ဆံုးဆိုရေသာ္ ရခိုင္စကား၊ ရခိုင္အေျပာ၊ ရခိုင္္အေခၚ အ၀ၚထဲသို႔ အလြယ္တကူ စိမ့္၀င္ သံုးစြဲလာေနသည္မွာ မဆန္းေတာ့ပါ။ အလြယ္ကူဆံုးႏွင့္ ေျပာရလွ်င္ အညွက္ဆိုးကို အမွိဳက္၊ နာလာအင္းကို ေျမာင္း၊ လက္ကတိကို ဂ်ဳိင္းရင္းမွ ေျမာက္မ်ားစြာ သံုးစြဲလာခ့ဲ ၾက သျဖင့္ တည့္မတ္ေနေသာ ရခိုင္စကားမ်ားသည္ ယိမ္းႏြဲ႔ လွဳပ္ကာလွဳပ္ကာျဖင့္ ဆံုး႐ွံဳးေပ်ာက္ ကြယ္ေနခ့ဲ သည္မွာ ၾကာပင္ၾကာေလၿပီ ျဖစ္ပါသည္။

လတစ္ျခမ္း

သေပါက္ထက္မွာ အဓိပတိနကၡတ္နန္႔
ၿပိဳင္မီြးလာေရလူ
လမ္းေလွ်ာက္တတ္ခ်ိန္မွာ
စည္ေတာ္တီးသံၾကားခရေရ။

ညဥ့္နက္သိုင္ေခါင္မွာ
လမ္းေလွ်ာက္ထြက္ေရလူ
ၾကယ္ေရာင္မျမင္
လမ္းမွားနီဗ်ာယ္ကား။

ေျမာက္ဘက္တည့္တည့္ကို ၾကည့္ဗ်ာယ္
ေအာ္လိုက္ခ်င္ေရ
အို ဓူ၀ံၾကယ္ ဇာလားနီေလ
လမ္းျပဖိပလင္
လတစ္ျခမ္းနန္႔ ေလာင္းတစ္စီး
ငၿပီအ႐ိုး ဆတ္ကိုမထိုးခင္
သဇင္ရနံ႔ မီႊးစီခ်င္ဗ်ာယ္။

ေတာင္သူဒႆန

ေထာ
ထိုမွာ ...
အဘာ ဓားထမ္းလို႔ လာနိန္ယာ ....

ေဒနိန္ရာ
ငါ႐ို႕ယာခင္း
ၿခံဳပုတ္တိ မရွင္းရသိ
ခဲဝါတိ ၊ ေတာခြီးတိ
တစ္႐ြီႀကီးမင္းမူ
လူကိုပင္ မထီကတ္ပါေထာ ....

ေယနန္႔
ေဒေတာအႏွံ႔
ယာခင္း ေျမျပန္႔ရေအာင္
ေတာေတာင္ တခြင္မွာ
ၿခံဳပင္ကို အေျပာင္ရွင္း
ခဲဝါက်င္း ၊ ေတာခြီးက်င္း
တြင္းတိကို ေျမဖို႔
သာယာေရ ယာခင္းျဖစ္ဖို႔
ငါ႐ို႕တိစုပနာ
ခဲဝါကို ေမာင္းထုတ္ပစ္ကတ္ေမ ....

စစ္ေတြလီပ်ံကြင္း

သူ႔ကိုလိုက္ပို႔ခရ
တာယာစလိမ့္ဗ်ာယ္ေလ
န႔ိခင္းေၾကာင္ေတာင္ ေကာင္းကင္ျပဳတ္က်ပါယင့္
ဇာေလာက္ၾကာဖို႔ေလးေယ
ပင္လယ္႐ိုးမ စကၠဴျဖစ္လားဖို႔ပ။

အို--- အမင္
ေဒသားေသွ် လြမ္းဖို႔သက္သက္လူျဖစ္လာရေရ
သီြးထဲကေတာအုပ္ေလး က်ကြဲခဗ်ာယ္
ညဥ့္တိကေသာက္လို႔ မယစ္ႏိုင္
အန္ဖတ္တိရာ အိမ္မက္ျဖစ္လီယင့္။
ေနာက္ဆံုးႀကိဳးမွ်င္ေသွ်
ပန္းကုံးျဖစ္ႏိုင္ဖို႔သိလား။

ႏြယ္ (စစ္ေတြ)

ႏြယ္ (စစ္ေတြ) ကေလာင္အမည္ျဖင့္ ကဗ်ာမ်ားကို ေရးဖြဲ႔ခဲ့ေသာ ဆရာမႀကီး ေဒၚအုန္းခင္ကို ၁၉၃၂ ခု၊ မတ္ လ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၌ အဖ ဦးေအာင္ထြန္းဦး၊ အမိ ေဒၚစန္ပုတို႔မွ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။

၄ ႏွစ္သမီး အ႐ြယ္တြင္ ဇာတိ ေမြးရပ္ေျမမွ ခြဲခြာ၍ အစိုးရဝန္ထမ္း သားသမီးမ်ားပီပီ ဖခင္ အလုပ္ေျပာင္းရာ ၿမိဳ႕မ်ားသို႔ လိုက္ပါခဲ့ရသည္။ ငယ္စဥ္က ပုသိမ္၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ပဲခူးၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ပဲခူးမွ အင္းစိန္သို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ ေနထိုင္စဥ္ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီးက ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ပ်ံ႕ႏွံလာရာ ေဒၚအုန္းခင္တို႔ မိသားစုမွာ မိတီၴလာၿမိဳ႕အနီး နတ္ႀကီးကုန္းေက်း႐ြာတြင္ စစ္ေဘးဒဏ္ကို ပုန္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။ စစ္ႀကီး ၿပီးဆံုး ၿပီးေနာက္ ရန္ကုန္မွတဆင့္ စစ္ေတြၿမိဳ႕သို႔ ဖခင္ အလုပ္ေျပာင္းေ႐ႊ႕ခဲ့ရာ ေမြးရပ္ေျမ စစ္ေတြၿမိဳ႕သို႔ တဖန္ ျပန္ ေရာက္ရွိသည္။ ၁၉၄၈ မွ ၁၉၅ဝ အထိ ၈ တန္းမွ ၁ဝ တန္းအထိ စစ္ေတြၿမိဳ႕၌ပင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ သည္။

ဆိုက္ေဘးရီးယား

ရီခဲ သီြးခဲ ၀ိညာဥ္ခဲေရ
ဥကၠာႀကီြ တာရာႀကီြ ၾကယ္ႀကီြေရ အရပ္
ယင္းဇာတိက
မိုင္သံုးေထာင္ျဖတ္ပ်ံၿပီးေက
ေဒၿမီမွာ ေဆာင္းလာခိုကတ္ေတ။

ရီျပာေကာက္ႏွံ ပန္းမန္သစ္သီး
ေပါၾကြယ္ ခ်ဳိၿမိန္ သင္းျမ
ကစၧပနဒီနန္႔ ဘဲငါးရာေတာင္
ေတာတန္း လယ္ျပင္ ကြင္းျပင္မွာ
ရခိုင္ႏွင္းေသွ်တိ ၀ီလာေက
သူ႐ို႕ လာကတ္ဗ်ာယ္ေလ။

ေကာလဟာလ

တစ္ခါက ၀ါႀကီးမတစ္ေယာက္ေရ အိမ္နီးနားခ်င္းမိသားစုနန္႔ ပတ္သတ္ေတ ေကာလဟာလ သတင္းတစ္ခု ကို အသိတိတစ္ေယာက္ၿပီးေကတစ္ေယာက္ ေျပာျပနိန္မိေရ။ တစ္ပတ္ေလာက္အတြင္းမွာယင္းသတင္း ေရ ၿမိဳ႕ေခ်တစ္ခုလံုးကို ပ်ံ႕ႏွံ႔လားပါေရ။ အေျပာခံရေရ မိသားစုက ေဒသတင္း မဟုတ္မမွန္ပါလို႔ ေျပာေက လည္း လူတိက မယံုကတ္ပါဗ်ာယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ယင္းမိသားစု ယင္းၿမိဳ႕ေခ်က စြန္႔ခြာလားရဖို႔ အေျခအေန ထိ ေရာက္လားပါေရ။

ႏြားႏုိ႔တခြက္

တရက္နိန္႔ အေကာင္ေခ်တေယာက္စြာ ေက်ာင္းစရိတ္အတြက္ တအိမ္၀င္ တအိမ္ထြက္ သတင္းစာပို႔ ယင္း၊ ေနာက္ဆံုး အိမ္အေရာက္မွာ ကေကာင္း၀မ္းဆာလာပါေရ။ စားစရာတခုခု ေတာင္းစားလိုက္ေမ စိတ္ကူး ယင္း၊ အိမ္တံခါး ေခါက္လိုက္ေတမွာ ကေကာင္းလွေရ ႐ြယ္တူကလိမ့္ေမေခ်တေယာက္ တံခါး ဖြင့္ပနာ သ တင္းစာ လွမ္းယူလာပါေရ။ ယင္း ကလိမ့္ေမေခ်ကို ျမင္စြာနန္႔ စားစရာ မေတာင္း၀ံ့ဘဲ "ကၽြန္ေတာ့္ကို ေသာက္ ရီတခြက္ေလာက္ ပီးလို႔ ရပါဖို႔လား။"လို႔ရာ မိန္းလိုက္ပါေရ။ ကလိမ့္ေမေခ်က ယင္းေကာင္ေခ် ကေကာင္း ဆာနိန္မွန္း သိလိုက္စြာနန္႔ အိမ္မွာရွိေရ ႏြားႏို႔အားလံုးကို မတ္ခြက္ႀကီး တခြက္နန္႔ အျပည့္ထည့္ပနာ ပီးလိုက္ပါေရ။ အေကာင္ေခ်က ႏြားႏို႔ကို တစက္မ က်န္ေအာင္ ေသာက္ လိုက္ၿပီးေက "ကၽြန္ေတာ္ ဘေလာက္ပီးရပါဖို႔ လဲ။" လို႔ မိန္းလုိက္ပါေရ။

တိုးတက္ေရးသတင္းလႊာ အတြဲ(၂)၊အမွတ္(၂)

ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားတိုးတက္ေရးပါတီ
RNDP မွ ထုတ္ေ၀ေသာ တိုးတက္ေရးသတင္းလႊာ
အတြဲ(၂)၊အမွတ္(၂) , pdf file (4 Mb)

ေမာင္လြန္းၾကင္ (၁၉၃၇-၁၉၉၂)

၁။ အမည္ရင္း - ဦးအုန္းလြင္

၂။ မိဘအမည္                   - ဦးညီညီ + ေဒၚေအးရွင္

၃။ ေမြးသကၠရာဇ္               - ၂၄၊ ၁၀၊ ၁၉၃၇

၄။ ေမြးဖြားရာေဒသ           - သံတဲြၿမိဳ႕

၅။ ကေလာင္အမည္ခြဲမ်ား - သံတဲြအုန္းလြင္၊ အေမာင္

မၾကန္(ေဒၚၾကန္)

ေမြးသကၠရာဇ္                   ၁၉၁၉-ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ(၁)ရက္ေန႔

အမည္ရင္း                        ေဒၚၾကန္

မိဘအမည္                       ဦးေက်ာ္ထြန္း + ေဒၚေငြႏွစ္

ႏိုင္ငံ                                 ျမန္မာ

ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ      ဗုဒၶဘာသာ

ေမြးဖြားရာေဒသ              သံတြဲၿမိဳ႕

ဒီမိုကေရစီအေရး၊ ဒီမိုကေရစီအေတြး

အကၽြန္ ေဒေခါင္းစဥ္နန္႔ ႐ီြးေစာ္ကို တတိုင္က နည္းနည္း ဘာသာရပ္ဆန္ေရဆိုၿပီးေက ေ၀ဖန္ကတ္ေတ။ အ မွန္က က်ယ္၀န္းနက္နဲေရ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲကို အကၽြန္႔ပိုင္အေသွ် သ႐ုပ္ေဆာင္အျဖစ္နန္႔ ေရာက္လာ ကတ္ေတ လက္သင္ႏိုင္ငံေရး မိတ္ေဆြတိအတြက္ ဒီမိုကေရစီက်က် လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စိုင္းစားေတြးေခၚ ၿပီးေက ေလ့လာထားသမွ်ကို မွ်ေ၀ခံစား(Sharing) လုပ္ခ်င္လို႔ ေဒေခါင္းစဥ္ကို တင္ရျခင္းပါ။

ဒီမိုကေရစီဆိုလို႔  အခုမီဒီယာေလာကမွာ ေခတ္အစားဆံုး၊ အသံုးအမ်ားဆံုးစကားလံုး သံုးလံုးကို လားလို႔ အ တြက္ေပၚပါေရေထာ။ ႏိုင္ငံေရး(Politics)၊ ဒီမိုကေရစီ(Democracy)၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ (Environment ) ဆို ေရ စကားလံုးသံုးလံုးကို ၾကားနိန္ရေစာ္ နိန္႔စိုင္နန္႔အမွ်။ အမွန္က ေဒစကားလံုး(၃)လံုးေစာ္ အဂုမွေပၚ လာေရ စကားလံုးအသစ္(Modern words)မဟုတ္။ ကမာၻဦးက လူစျဖစ္တည္လာခါကပင္ ႐ွိနိန္ၿပီးသား။ လူတိနန္႔ ပတ္ သက္ဆက္ႏြယ္နိန္ၿပီးသား စကားလံုးဆိုေစာ္ ယံုမွားသံသယမရွိ။

တိုးတက္ေရးသတင္းလႊာ အတြဲ(၂)၊အမွတ္(၁)

ရခိုင္တုိင္းရင္းသားမ်ားတိုးတက္ေရးပါတီ
RNDP မွ ထုတ္ေ၀ေသာ  တိုးတက္ေရးသတင္းလႊာ
အတြဲ(၂)၊ အမွတ္(၁) pdf file (4.7 Mb)

ဦးစံေ႐ႊ (၁၈၈၂-၁၉၇၂)

သက္ႀကီးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ဦးစံေ႐ႊ (၁၈၈၂-၁၉၇၂)

"ျမန္မာ့ ပညာေရးေလာကတြင္ ထင္ရွားသည္။ အထူးသျဖင့္ သက္ႀကီး တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး အျဖစ္ လူသိမ်ားသည္။ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ ကိန္းဘရစ္ တကၠသိုလ္မွ အေစာဆံုး ဘီေအဘြဲ႕ရသူမ်ားတြင္ တဦး အပါ အဝင္ ျဖစ္သည္။ ကိုလိုနီေခတ္ဦးအစိုးရ အထက္တန္းေက်ာင္း အၿမဲတမ္းေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ရာထူးကို ျမန္မာ တိုင္းရင္း သားမ်ားထဲမွ ပထမဦးဆံုး ခန္႔ထားခံရသူ၊ အိႏၵိယ ပဋိညာဥ္ခံ ပညာေရးဝန္ထမ္း သတ္မွတ္ခ်က္ ကို ျငင္းပယ္ခဲ့ သူ၊ အမ်ိဳးသား ပညာေရးကို အားေပးကူညီ၍ ၿဗိတိသွ် အစုိးရ၏ အၿငိဳအျငင္ခံရသူ၊ အဂၤလန္မွ ထိပ္တန္း ဝတ္လံုဘြဲ႕ (Barrister at Law) ရခဲ့ေသာ္လည္း ပညာေရးသမား တဦးအျဖစ္ ဘဝတေလွ်ာက္လံုး ပညာေရး နယ္ပယ္တြင္သာ အစဥ္တစိုက္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္"

ဦးဦးသာထြန္း(၁၉၁၇-၁၉၉၀)

ဆရာႀကီး ဦးဦးသာထြန္းကုိ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ေညာင္ပင္ေစ်း႐ြာ အနီး အဖ ဦးေကာင္းစံ႐ႊီ၊ အမိ ေဒၚေအာင္ႀကြဇံတုိ႔မွ ၁၉၁၇ ခု၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၃ ရက္၊ ေသာၾကာေန႕တြင္ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ တဦး တည္းေသာ သား ျဖစ္သည္။ ငယ္စဥ္မွစ၍ အဘိုးျဖစ္သူ ရာဇဝင္ဆရာႀကီး ဦးသာထြန္းေအာင္က ရခိုင္ ရာဇ ဝင္၊ ေဆးက်မ္း၊ နကၡတ္က်မ္း၊ ပူရာဏ္က်မ္းမ်ားအား ႏုတ္တိုက္အာဂံု သင္ၾကား ေပးခဲ့သည္။ နဝမတန္းတြင္ ပညာသင္ ၾကား ေနစဥ္ ဖခင္ ကြယ္လြန္ေသာေၾကာင့္ ေက်ာင္းထြက္လိုက္ရၿပီး ရဟန္း ပုဂၢိဳလ္တုိ႕ထံတြင္ သကၠဋ ပါဠိ၊ သမိုင္း၊ အင္း၊ ေဗဒင္ႏွင့္ အျခား ေလာကီ ပညာရပ္မ်ားကို သင္ၾကား ေလ့လာ ဆည္းပူးခဲ့သည္။

ရကၡိဳင့္အာဇာနည္ သွ်င္ျမ၀ါ

သွ်င္ျမဝါကို သကၠရာဇ္ ၈၅၄ ခု ၊ ဝါဆိုလျပည့္ ၾကာသပေတးေန႔နံနက္ ၄ ဗဟိုရ္တြင္ ဖြားျမင္ခ့ဲသည္၊ ငယ္ အမည္မွာ ေမာင္ျမဝါဟုေခၚတြင္သည္။ ခမည္းေတာ္မွာ မင္းလွရာဇာေစာမြန္ ၏ ေျမာက္ေရႊေရးေတာ္ေဆာင္ မိဖုရား၏ အႀကီးေတာ္ စိန္တင္စား (စိုင္းတင္ၿမိဳ႕စား) မဟာနႏၵသႀကၤန္ျဖစ္သည္။ မယ္ေတာ္မွာ မင္းလွရာ ဇာ ေစာမြန္၏ မိဖုရားေစာနႏၵီ၏ညီမေတာ္၊ ေဇာေစာမြန္ႏွင့္ မိဖုရားေစာနႏၵီတို႔၏ သားေတာ္ျဖစ္ သည္။

ေဒၚျမစိန္ (၁၉ဝ၄-၁၉၈၈)

ႏွစ္ဆယ္ရာစု အတြင္း ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ထူးခြၽန္ ထက္ျမမႈကို ကမာၻ႔အလယ္တြင္ ပညာရည္ျဖင့္ ထင္ ရွားေစခဲ့သူ တဦးမွာ သမိုင္းပညာရွင္ ေဒၚျမစိန္ (၁၉ဝ၄-၁၉၈၈) ျဖစ္သည္။ ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာ အမ်ိဳး သမီး ေလာကတြင္ ပညာရည္အားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ မ်ိဳး႐ိုး ဂုဏ္ရည္အားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ပင္ကိုထူးခြၽန္ ထက္ ျမက္မႈ အရည္အေသြးအားျဖင့္ လည္းေကာင္း ေဒၚျမစိန္ (M.A., B.Litt. Oxford) ကို ယွဥ္ႏိုင္သူ မရွိ ဟုပင္ ဆိုရ ပါမည္။

ဦးေမေအာင္-ရခိုင္ (၁၈၈၀-၁၉၂၆)

ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ စြယ္စံု ထူးခြ်န္ေသာ ပညာရွင္ တစ္ဦးမွာ ဦးေမေအာင္ (၁၈၈ဝ – ၁၉၂၆ ) ျဖစ္သည္။ ဦးေမေအာင္သည္ ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားေရး၊ ပညာေရးႏွင့္ စာေပ ယဥ္ေက်းမႈ နယ္ပယ္ အသီးသီးတြင္ ေရွ႕တန္းမွ ဦးေဆာင္ဦး႐ြက္ ပါဝင္ခဲ့သူ တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ဦးေမေအာင္ သည္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ သမိုင္းတြင္ အလြန္ အေရးပါခဲ့ေသာ ဝိုင္ အမ္ဘီေအ (YMBA) ေခၚ ဗုဒၶဘာသာ ကလ်ာဏ ယုဝအသင္း (၁၉ဝ၆) ကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္သူ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ က်င္းပေသာ ဝိုင္အမ္ဘီေအ အသင္းမ်ား အစည္းအေဝးတြင္ ခ်ယ္ယာမင္ (သဘာပ တိ) အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သူ၊ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ကာလကတၲားသို႔ အႏိၵယႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ အတြင္းဝန္ မြန္ေတ ဂူႏွင့္ သြားေရာက္ ေတြ႕ဆံုရန္ ဝိုင္အမ္ဘီေအမွ ေ႐ြးခ်ယ္ေစလႊတ္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္ အဖဲြ႕ဝင္အျဖစ္ သြား ေရာက္ခဲ့သူ တစ္ဦး ျဖစ္သည္။

ရခိုင္ႏွင့္တိုက္သာျခင္း

တိုက္သာျခင္းမွာ ကြဲခန္း၊လြမ္းခန္း၊ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္တို႔ကို ေရးဖြဲ႔ရျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္။ ထိုက့ဲသို႔လည္းမပါ။ က်မ္းလာသာဓက၊ ထံုးပံုတ၀၊ ဇ၀န ဥာဏ္ခ်င္းၿပိဳင္ၾကရသည္သာ ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ တန္ခိုးဆရာထြန္းက "တိုက္သာျခင္း ေၾကာ္ျငာေခါင္းစီးတြင္" ယခုအခါ၊ ျပဳကဗ်ာက၊ အကြာအကဲ၊ အေဆြး အကၽြမ္း၊ ေတးအ ဆန္း ႏွင့္၊ အလြမ္းမပါ၊ က်မ္းအလာျဖင့္၊ အျဖာျဖာနိႆရည္ အခဲအခက္၊ အနက္အနည္း၊ အေမးအေျဖ၊ အေထြ ေထြတို႔ကို ခြဲေ၀ေသခ်ာ၊ ထြန္းဆရာလွ်င္၊ ဆန္းၾကယ္စြာ တန္ဆာဆင္လ်က္ စီရင္ကာျပလိုက္ေသာ "တိုက္ သာျခင္း" ဟုဆိုသည္။ သာျခင္းႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ခ့ဲၾကသက့ဲသို႔ စကားစစ္ထိုး၍ ရွံဳးႏိုင္ပံုကို ၀စနယုဒၶ လကၤာဟူ၍ လကၤာျဖင့္လည္း ေရးစပ္ခ်က္ေတြ႔ရသည္။ ဤတိုက္သာျခင္းသည္ သာျခင္းအဖြဲ႔ႏွင့္ ဆက္ သြယ္ေနေသာ စာေပမိတ္ဆက္တစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။ ဆရာထြန္းက တိုက္သာျခင္းအေၾကာင္း သေဘာတရား ကို ဤသို႔လွ်င္ ေဖာ္ထုတ္ျပခ့ဲသည္။