အိုင္စီအက္စ္ ဦးေက်ာ္မင္း

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဘ႑ာေရးနယ္ပယ္တြင္ ထင္႐ွားသည္။ ငယ္စဥ္ကပင္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၏ နာမည္အႀကီး ဆံုးေသာ အီတန္ေက်ာင္းႏွင့္ ေအာက္စဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္တို႔တြင္ ပညာသင္ၾကားခ့ဲသည္။ ယွဥ္ၿပိဳင္ေျဖဆို ရေသာ အိႏိၵယ ပဋိညာဥ္ ခံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၀န္ထမ္းစာေမးပြဲတြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ားထဲမွ ပထမ ဆံုး ေအာင္ျမင္ခ့ဲ သူျဖစ္သည္။ ၁၉၃၇ မွ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္၊ ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ၄ ဦးစလံုး၏ အတြင္း၀န္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခ့ဲ၍ ကမာၻႏွင့္ ရင္ေပါင္တန္းႏိုင္သည့္ ထူးခၽြန္ ထက္ျမက္ေသာ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္း တစ္ဦး အျဖစ္ ထင္႐ွားသည္။

ဦးေက်ာ္မင္း ကို ၁၈၉၉ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၁၅ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၌ ဖြားသည္။ အဖ ဦးထြန္းခ်န္၊ အမိ ေဒၚမဦး ျဖစ္သည္။ သားသံုးေယာက္တြင္ အလတ္ျဖစ္သည္။ အစ္ကိုျဖစ္သူမွာ ဆင္းမလား စစ္ေျပး ေဒၚမန္ စမစ္အစိုးရ၏ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီး ဆာထြန္းေအာင္ေက်ာ္ ျဖစ္သည္။ ဖခင္ျဖစ္သူ ဦးထြန္းခ်န္မွာ ဘီေအ၊ ဘီ အယ္လ္ ဘြဲ႔ရ ေျမပုိင္႐ွင္ ၀တ္လံုေတာ္ရျဖစ္၍ အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာ၊ ရခိုင္ ရက္စြဲပါ "ထြန္းခ်န္ ျပကၡဒိန္"ကို ျပဳစု ခ့ဲသူျဖစ္သည္။

စစ္ေတြ စိန္႔အယ္နီကြန္ဗင့္ သာသနာျပဳေက်ာင္းတြင္ စတင္ ပညာသင္သည္။ ၁၉၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ကာလက တၱား စိန္႔ဇာဗီးယား ေကာလိပ္သို႔ ေျပာင္း၍ ပညာသင္သည္။ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ ကိန္းဘရစ္ တကၠသိုလ္ လိုကယ္စာေမးပြဲကို  ပထမအဆင့္မွ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္သည္။ ပထမကမာၻစစ္အတြင္း ကမာၻကို ပတ္၍ ဗဟုသုတ ႐ွာမွီးကာ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလတြင္ လန္ဒန္သို႔ ျပန္ေရာက္သည္။ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္တြင္ ကိန္းဘရစ္ တကၠသိုလ္မွ ဘီေအဘြဲ႔၊ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္တြင္ အယ္လ္အယ္လ္ဘီဘြဲ႔မ်ား ရသည္။ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ လတြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေျဖဆို ရသည့္ အိႏိၵယ ပဋိညာဥ္ခံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၀န္ထမ္း စာေမးပြဲ (အိုင္စီအက္စ္) ကို ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ား ထဲမွ ပထမဦးဆံုး ေအာင္ျမင္ခ့ဲသည္။ ကာလကတၱားႏွင့္ ေအာက္စဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္း သားဘ၀တြင္ အားကစား၌ ထူးခၽြန္ထင္႐ွားခ့ဲသည္။

၁၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ေတြနယ္ပိုင္ ၀န္ေထာက္၊ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္တြင္ ဘ႑ာေရးဌာန အတြင္း၀န္၊ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ တြင္ ေျမာင္းျမ ခ႐ိုင္၀န္၊ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တြင္ ပညာေရးဌာန ဒုတိယ အတြင္း၀န္၊ ၁၉၃၇-၄၁ ခုႏွစ္တြင္ သစ္ေတာ ဌာန အတြင္း၀န္၊ ဟံသာ၀တီခ႐ိုင္၀န္အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ခ့ဲသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္း အဂၤလိပ္ စစ္ေျပး အစိုးရႏွင့္ အတူလိုက္ပါ၍ ဆင္းမလားတြင္ ႐ံုးစိုက္သည့္ စစ္ေျပးအစိုးရအဖြဲ႔၌ တာ၀တ္ထမ္းေဆာင္သည္။ စစ္ၿပီးေနာက္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ စစ္ကိုင္းအေရးပိုင္၊ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္တြင္ ဧရာ၀တီတိုင္း အေရးပိုင္၊ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ဘ႑ာေရးဌာန မင္းႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ယူသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ အိႏိၵယ ပဋိညာဥ္ခံ ၀န္ထမ္းဘ၀မွ အၿငိမ္းစားယူ၍ ႏိုင္ငံေရးသမားအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္သည္။

၁၉၅၀ မွ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္အထိ စစ္ေတြ ပါလီမန္ အမတ္အျဖစ္ ေ႐ြးေကာက္ခံရ၍ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္ လပ္ေသာ ရခိုင္ပါလီမန္အုပ္စုႏွင့္ ရခုိင္အမ်ဳိးသား ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔ကို ဦးေဆာင္ခ့ဲသည္။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရအဖြဲ႔ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အခြန္၀န္ႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ယူခ့ဲသည္။

၁၉၁၈ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ ကမာၻတစ္၀န္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ခရီးသြားလာခ့ဲသည္။ ျပည္တြင္းတြင္လည္း ခရီး အႏွံ႔ သြားသည္။ တိုင္းျပည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒသႏၱရ ဗဟုသုတမ်ားျပားသူ၊ ကမာၻ႔အျမင္႐ွိသူ အျဖစ္ ထင္႐ွား သည္။ ထူးခၽြန္ထက္ျမက္ေသာ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္းတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု၌ က်င္းပသည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမား ကြန္ဖရင့္၊ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕၌ က်င္းပ သည့္ ကြန္ဖရင့္၊ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ ၀ါ႐ွင္တန္၌ က်င္းပသည့္ ကမာၻ႔ေရာ္ဘာ ကြန္ဖရင့္၊ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ တြင္ ေမာ္စကိုႏွင့္ ပီကင္း၌ က်င္းပသည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စီးပြားေရး ကြန္ဖရင့္၊ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ လန္ဒန္ နန္းတက္ပြဲ အခမ္းအနား၊ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ နယူးေဒလီၿမိဳ႕၌ က်င္းပသည့္ ကမာၻ႔ဘဏ္ အစည္း အေ၀းမ်ားကို တက္ေရာက္ခ့ဲသည္။

အားကစားထူးခၽြန္သူ တစ္ဦးအေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အိုလံပစ္အသင္း၊ ေဂါက္သီးအသင္းမ်ားကို ဦးေဆာင္၍ ဂ်ပန္၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ယိုးဒယားႏုိင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္ခ့ဲရသည္။

ဦးေက်ာ္မင္းသည္ အဂၤလိပ္ဘာသာ ထူးခၽြန္၍ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ The Burma We Love "ကၽြႏု္ပ္တို႔ ခ်စ္ေသာ ျပည္ျမန္မာ" (၁၉၄၅)၊ Through the Iron Curtain Via the Back Door "သံကန္႔လန္႔ကာ ေနာက္ ကြယ္မွ ဆိုဗီယက္" (၁၉၅၂)၊ Preliminary Report on New Industries for Burma "ျမန္မာျပည္အြက္ စက္မွဳ လုပ္ငန္းသစ္မ်ား ပဏာမ ရီပို႔" (၁၉၄၇)၊ Mein Kampf a la Kyaw Min "မိန္းကင့္ လာ့ ေက်ာ္မင္း" (၁၉၄၇)၊ Introducing Buddhist Abhidhamma Meditaion and Concentration "ဗုဒၶအဘိဓမၼာ နိဒါန္း" (၁၉၇၉) စာအုပ္မ်ား ကို ပံုႏွိပ္ ထုတ္ေ၀ခ့ဲသည္။ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ေရးသားခ့ဲေသာ စာအုပ္မွာ ပါလီမန္တြင္ ေျပာၾကား ခ့ဲသည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကိစၥမ်ားျဖစ္ေသာ "ရခုိင္ျပည္နယ္" (၁၉၆၁) ျဖစ္သည္။

ဦးေက်ာ္မင္းသည္ ဇနီး ေဒၚစိန္သာႏွင့္ သမီး ေဒၚမင္းစိန္ဦး (မစၥက္ ရစ္ခတ္ေပၚဦး)၊ သား ဦးမင္းစိန္ (ဘာရစ္စ တာ ၀တ္လံုဘြဲ႔)တို႔ ထြန္းကားသည္။ ဇနီး ေဒၚစိန္သာ ကြန္လြန္ ၿပီးေနာက္ ေဒၚလွ၀င္းႏွင့္ ေနာက္ အိမ္ေထာင္ ျပဳသည္။

၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီက ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ (ပထမအဆင့္) ခ်ီးျမွင့္ခ့ဲသည္။

အိုင္စီအက္စ္ ဦးေက်ာ္မင္းသည္ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၀ ရက္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္ခ့ဲသည္။

ေမာင္ေဇယ်ာ ေရးသားသည့္ ျမန္မာလူေက်ာ္ ၁၀၀ (ပထမအုပ္)မွ-